Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
RocznikStrategiczny2018/19
żowaniaRosjiwamerykańskiewybory,opotencjalniebardzopoważnychnastęp-
stwachdlafunkcjonowaniaadministracjiTrumpa,aleteżrelacjitransatlantyckich.
PoeuropejskiejstronieAtlantykukluczowymwyzwaniempozostawaławciążsil-
nafalaszerokorozumianegopopulizmuiradykalizmuwpolitycepaństwEuropy.
Coprawdaw2017r.ugrupowaniaradykalno-populistycznenieodniosłyrównie
spektakularnychsukcesówjakwlatachwcześniejszych,niezdobywającwładzy
wtakważnychkrajachjakFrancja(kwietniowewyboryprezydenckiewygrałpro-
europejskicentrystaEmmanuelMacron),Niemcy(wpaździernikowychwyborach
prezydenckichponownienajwięcejgłosówuzyskałachadeckaCDU/CSUkanclerz
AngeliMerkel)czyHolandia(zwycięstwochadekówMarkaRutte)3.Niemniejza-
równowtychkrajach,jakiwwieluinnychumacniałyonepozycję,odwołującsię
nierzadkodohasełnacjonalistycznychczyantyemigranckich,aichpopularnośćnie
tylkoosłabiałabardziejumiarkowaneformacje,lecztakżepowodowała,teostat-
niesameprzejmowałyczęśćpostulatówradykałów,byutrzymaćpoparciespołecz-
ne.Prowadziłotododalszegowzrostunapięćwewnątrzeuropejskich,wpływającna
współpracęw-cooczywiste-UE,aleteżNATO4.Dodatkowoweuropejskiejczę-
ściSojuszunarastałswoistykryzysprzywództwa,gdyżjejnaturalniniejakolide-
rzyzróżnychwzględówbylimniejzdolnidoodgrywaniatakiejroli.WNiemczech
pojesiennychwyborachnowy,czwartyjużrządMerkelpowołano,potrudnychne-
gocjacjachkoalicyjnych,dopierowmarcu2018r.,rządzonaprzezprzyjmowanego
wEuropie,coprawda,raczejzentuzjazmemprezydentaMacronaFrancjaprefero-
wałaaktywnośćzapośrednictwemstrukturstricteeuropejskich(cosamowsobie
stanowiłoszansę,alepotencjalnieteżwyzwaniedlawspółpracytransatlantyckiej),
pozycjęWielkiejBrytaniiosłabiałydecyzjaobrexicieinarastającetrudnościwprzy-
gotowaniachdoniego,aWłochiHiszpanii-problemywewnętrzne5.Nadalwy-
zwaniemdlaNATOpozostawałrosnącyautorytaryzmwładzTurcji(aleniedemo-
kratycznetendencjebyłyteżobecnewEuropieŚrodkowej,zwłaszczanaWęgrzech
iwPolsce).
SpośródzewnętrznychuwarunkowańfunkcjonowaniaNATOw2018r.niezmien-
niekluczowa,przynajmniejod2014r.,pozostawałaagresywnapolitykaRosjiwob-
szarzewschodnioeuropejskim.Najważniejsząjejkonsekwencjęstanowiłniezakoń-
czonykonfliktwewschodniejUkrainieoraznielegalna,alefaktyczniepostępująca
integracjaKrymuzFederacjąRosyjską(m.in.wkońcu2017r.zaawansowanebyły
jużpracenadmostemnadCieśninąKerczeńską,otwartymostateczniewmaju
2018r.).Niemniejprzejawiałasięonatakżewintensywnychakcjachdyplomatycz-
nychipropagandowych(czyraczejdezinformacyjnych)Rosjiwkrajachzachodnich,
3WyborywRepubliceCzeskiej(20-21października2017r.)wygrałojednakpopulistyczneugrupowa-
nieANOmiliarderaAndrejaBabiša,oskarżanegooszeregprzestępstwgospodarczych.
4Szerzej:C.Walander,nNATO’senemieswithin.HowdemocraticdeclinecoulddestroytheAlliance”,
ForeignAfairs2018,t.97,nr4.
5WeWłoszechzaowocowałotozwycięstwempopulistówwprzyspieszonychwyborachwmarcu
2018r.,wHiszpaniizaśkryzysemwokółseparatyzmukatalońskiegonajesieni2017r.izmianąrządu
wczerwcu2018r.