Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
TomaszJurek
wejliniipiastowskiej.TematgenealogiiPiastówwydawałsię,wobecistnie-
niaopasłejmonografiiBalzera,wzasadziezamknięty7.Samagenealogia
okazywałazresztąwtymczasieszczególniejszążywotność.WKrakowie
zinspiracjiWładysławaSemkowiczapowstałambitnyprogrammonogra-
ficznegoprzebadaniaposzczególnychrodówrycerskich,realizowanyna
licznychprzykładachprzezsamegoSemkowiczaijegouczniów.Wysiłek
tenniedotyczyłjednakgenealogiidynastycznej.
Potemprzyszedłkataklizmwojenny,azarazponimtrudnyczasodbudo-
wyireżimukomunistycznego.Latastalinowskieniesprzyjałygenealogii,
podobniejakiwszystkimnaukompomocniczymhistorii.Niebyłodlanich
zbytwielemiejscawlansowanejprzezczynnikioficjalnewizjinowej,„po-
stępowej”historiografii.Pocóżsiębyłobowiemzajmowaćwnikliwąkrytyką
źródeł,skoroitakznanebyłyzgóryogólneprawarozwojuprocesudzie-
jowego,wydobywanezpismklasykówmarksizmu-leninizmu-stalinizmu.
Dlagenealogiizapanowałklimatszczególnienieprzychylny.Oskarżanoją
oprzesadnyidiografizm,opissytuacjijednostkowych—aprzecieżhistoria
jakoprawdziwanaukadążyćmiałaterazdoustalaniapowszechnieobowią-
zującychpraw.Zainteresowaniagenealogiiznaturyrzeczyskupiałysięna
elitach—anależałobadaćrolęmasludowych.Genealogięzepchniętowięc
wcień.PośmierciSemkowicza(1949),którywostatnichlatachżyciateżod-
szedłodtejproblematyki,nieodrazupojawilisiękontynuatorzyjegoba-
dań.Załamanienietrwałojednakdługo,podobniejakcałanocstalinowska
wPolsce.Wrazzpaździernikowymprzełomem1956r.naukipomocnicze
wracałydołaskiuniwersyteckichprogramów,jakoniezbędnyskładnikfa-
chowegowyposażeniakażdegohistoryka.Pilniezabranosiędonadrabia-
niastraconychlat.ZinicjatywyInstytutuHistoriiPolskiejAkademiiNauk
iPaństwowegoWydawnictwaNaukowegopodjętopomysłprzygotowania
seriipodręcznikówzposzczególnychnaukpomocniczych.Tompoświęcony
genealogiiopracowałwtychramachWłodzimierzDworzaczek(1959).
Natejsamejfalipopaździernikowejreakcjitosamowydawnictwopod-
jęłotakżemyślwznowieniaklasycznegodziełaBalzera.Zdawanosobie
oczywiściesprawę,żepo60latach,jakieminęłyoddatypierwszegowy-
dania,stanbadańznaczniesięposunął.Ukazałosięwieledrobnychprzy-
czynkówstrictegenealogicznych,poświęconychustalaniuposzczególnych
koligacjiczydat,amnóstwotegotypuuściśleń,poprawekinowychpomy-
słówwnoszonoteżnamarginesieinnychbadań,główniezzakresuhistorii
politycznej.Zaniemożliweuznanoprzetoprosteprzedrukowaniestarej
GenealogiiBalzerabezuwzględnieniawjakiejśformiecałegotegodorobku.
Właściwymrozwiązaniemwydałosięzaopatrzeniereedycjiwwyczerpują-
cekomentarze.Zadanieichprzygotowaniazleconow1958r.historykowi
zTorunia,KazimierzowiJasińskiemu8.
7
Zob.K.Jasiński,RozważanianamarginesieGenealogiiPiastówOswaldaBalzera,w:Tradycje
iperspektywynaukpomocniczychhistoriiwPolsce,Kraków1995,s.63.
8
HistorięswychbadańnadgenealogiąpiastowskąprzedstawiasamK.Jasińskiwewstępie
doRodowoduPiastówśląskich,wniniejszymwydanius.32;takżetenże,Rodowódpierwszych
Piastów,wyd.2:Poznań2004,s.5–6.
