Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Teoretyczno-metodologiczneramyprojektubadańzudziałemrodzicówwięźniów
Ojcostwo
Zagadnieniuojcostwapoświęcasięowielemniejuwagi,dziękiczemu
ojcowiepozostającywcieniuzyskująwięcej„swobody”,atakżeniepodlegają
takczęstokrytyceikontroli.Temattacierzyństwazwykleomawiasię„przy
okazji”analizowaniazmieniającejsięrolimatek(zob.Kubicki2009).Czy
niższaobecność(widoczność)wdyskursienaukowymjestrównoznaczna
zmniejsząintensywnościąprzemianmężczyznwrolirodzica?
TomaszSzlendak(2009)mówiodostrzeganiuspecyfcznejnaskór-
kowościprzemianmężczyzn(Polaków)wewspółczesnymświecie.Jak
referujeautor:
tutaj,wPolsce,nadaldominujetypmężczyznyprzekonanegooswojejkulturowej
ispołecznejdominacji,jednakzestresowanegopracą,schorowanego,żyjącegokrócej,
zmęczonegoobowiązkamiiplanowaniemprzyszłości(Szlendak2009:62).
Jeśliwięcmężczyznaniezmieniasięwrolimężczyzny,toczyzmienia
sięjakoojciec?Matceniegdyś„niewypadało”czegośuczynić(byćnieczułą,
zorientowanąnawłasnepotrzeby,egoistyczną,zmęczoną,nieofarną,narze-
kającąnp.).Wprzypadkumężczyznmamydoczynieniazinnymrodzajem
utrwalonegozarzutu.Możnawyrazićtosłowami–„cozłego[wzachowaniu
dziecka]toojciec…”.Wlatach60.zaczętopoważniejzastanawiaćsięnad
fenomenemnieobecnegoojcaoraznadtym,jaktanieobecnośćwpływana
psychikędziecipozbawionychmęskichwzorcówosobowych.Sądzono,że
rozmaitedestrukcyjnepredyspozycjeujawniająsięgłównienaskutekbraku
ojcowskichingerencji(fzycznejnieobecnościwdomurodzinnym)(Coltrane,
Collins2001:435,cytatza:Szlendak2009:64–65).
Fundamentalnącechą„ojcazprzeszłości”byłajasnośćjegorolioraz
klarownośćpowierzonychzadań.Nieobecnośćfzycznawdomurodzinnym
wynikałabezpośredniozpowinnościekonomicznych(funkcjautrzymania
rodziny,zabezpieczaniabytu).Możnawięcmówić,że„starymodelojca”
realizowanywrodzinietradycyjnej,bazującejnazałożeniachpatriarchalnych
kreowałwzorzecojcaopartegonamocnychiklarownychpodstawach,ojca
skoncentrowanegonaokreślonychpowinnościachtakichjakreprezentowa-
nierodzinynazewnątrz,wzbogacanie,zabezpieczaniebytu,dysponowanie
majątkiem,decydowanieikierowanieprzyszłościądziecka(Szlendak2009;
Lewicka2020;Więcławska2020).
„Nowyojciec”stajesięobecny(wwymiarzefzycznymiemocjonalnym),
azatemzaczynasięgozauważaćpolużyciarodzinnego.„Powrótojca”
(choćjużwzmienionymkształcie)miałmiejscewlatach70./80.XXwieku
(Lewicka2020).Wówczascorazczęściejzaczętopodkreślać,żeojcowie
nieodbiegająodmatczynychkompetencjiwsprawowaniuopiekinaddziec-
kiem(Szlendak2009:65).Zaznaczenieprzezojcówswojejpozycjiwpolu
rodzinnymwpewiensposóbzmusiłomatkidoustąpieniamiejsca,atym
