Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rodzinaaprofilaktykazaburzeńwzachowaniu
Troskaodobroinnegoczłowiekalubgotowośćiumiejętnośćpomaganiaoso-
biekochanej(drugacechamiłości)bezumowniecharakteryzujesięjakozacho-
waniemoralne.Wiadomo,żepierwszeprzejawyzachowaniapomocnegomożna
zaobserwowaćjużudzieciwdrugimrokużycia:uczestniczeniewpracachdomo-
wych(sprzątanie,zmywanieiin.),przyniesienieprzedmiotuwraziepotrze-
bydorosłego,dzieleniesię(Svetlova,Nichols,&Brownell,2010,Zahn-Waxler,
Radke-Yarrow,Wagner&Chapman,1992).Wiekprzedszkolnybezwątpliwości
możnaoznaczyćjakookressensytywnydlarozwojumoralności.Rozszerzasię
repertuarzachowańmoralnych:dzieleniesiętym,coma,jużnietylkozosobami
bliskimi,aleizinnymiludźmi,sprawiedliwedzieleniesięzabawkami,mówie-
nieprawdy,pocieszenie,pomocwwykonywaniuczynności,wybaczenie,proś-
baoprzebaczeniewinyiin.Pojawiasięwiedzaotym,czymjestdobroizło,za
pomocąktórejmogązostaćocenionezachowaniainnychludziorazzachowanie
własnejakomoralnelubniemoralne(Jakobson,1984;Kochanskaiin.2010).Wie-
dzaonormachmoralnychuwarunkujerozwijaniesięwrażliwościdomoralnych
sytuacji(Narvaez&Rest2009).Wiadomo,żemoralnezachowanieniejestbezpo-
średniopołączonezwiedząonormach,leczuwarunkujejegomoralnątożsamość.
Tylkowtedy,kiedyczłowiekidentyfikujesięznormamimoralnymiionewpisują
sięwjegoobrazJa,pojawiasięmotywacjadowykonywaniaodpowiednichczyn-
ności(Blasi1983,Jakobson,1984;Kochanskaiin.2010).Badaniawskazują,że
właśniewwiekuprzedszkolnymwiedzaomoralnychnormachzaczynasięłączyć
zobrazemJairegulowaćzachowaniedzieciwkonkretnychsytuacjach(Jakobson,
1984).Dzieci,któresąbardziejaltruistyczneiwrażliweodinnych,atakżeokazują
imwsparciewsytuacjachstresujących,zwyklemająścisłerelacjeprzyjacielskie.
Wartopodkreślić,żepoczuciesiebiejakoosobykochanejtworzypodłożerozwoju
moralnejsamoregulacji(Jakobson,1984)ialtruizmu(Mikulincer,Shaver,Gillath
&Nitzberg,2005).
Trzeciaspektmiłości-romantycznerelacje-zaczynasięrozwijaćwadolescen-
cji.Wiadomo,żewokresiedzieciństwadominująkomunikacjemiędzyrówieśni-
kamitejsamejpłci.Napoczątkuadolescencjipojawiająsięgrupyróżnopłciowe
ipowstająrelacjediadycznemiędzydziewczynkamiachłopcami.Wciągutego
okresurośnieczęstotliwośćspotkańparromantycznychizwiększasięilośćcza-
suspędzonegorazem.Poszukiwanieodpowiedzinapytanieodnośnieprzyczyn
pojawieniasiędążeniadoustaleniabliskichrelacjizosobąinnejpłciujawniło,że
sądwawspółdziałająceczynnikiwarunkującerozwójmiłościromantycznej.Na
początkuadolescencjirelacjeromantycznemotywowanesąpotrzebąseksualną
jakopragnieniembliskościcielesnejzosobąinnejpłciorazpotrzebąafiliacjilub
dążeniemdonawiązywaniaiutrzymywaniabliskiegokontaktu(Furman,Simon,
Shafer&Bouchey,2002).Badaniawskazujątakżenapodobieństworomantycz-
nychrelacjiiprzyjaźni(Furman,Simon,Shafer&Bouchey,2002),copozwala
stwierdzić,żepotrzebaseksualnaniewarunkujebezpośredniegopojawieniasię
