Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozwalająceredukowaćstanynapięciailęku.Początkowo
traktowanoTRTjakomegateorięwyczerpującowyjaśniającą
mechanizmpowstawaniauzależnień,bardziejwspółczesnebadania
niepotwierdziłyjejażtakuniwersalnegocharakteru(op.cit.).
Teorieuczeniasięwychodząodaplikacjimechanizmów
warunkowania:klasycznegoiinstrumentalnegodopowstawania
uzależnień(Vogel-Sprott,Fillmore,2003).Zkoleiwramach
społecznejteoriiuczeniasięprowadzonesąbadanianadzakresem
treninguspołecznego(wykorzystującegom.in.bandurowski
mechanizmmodelowania),którysprzyjarozwojowiuzależnień
(Maisto,Carey,Bradizza,2003).
Teorietypówosobowościposzukująpowiązańpomiędzy
rozwojemuzależnieniaaokreślonymicechamiosobowości,wśród
którychszczególniewyróżniasięosobowościniedojrzałeuczuciowo,
zzahamowaniamiwsferzeseksualnej,nadwrażliwe,zcechami
psychopatycznymi.Tradycyjniełączonopodatnośćnauzależnienia
zosobowościąantysocjalną(d.psychopatyczną)charakteryzującąsię
m.in.stałympodwyższonympoziomemnapięcia,cokorelowało
zprzytoczonąpowyżejteoriąredukcji.Uogólnienietosprawdzasię
częściowowpróbachklinicznych,kryminalnych,zpopulacjiogólnej
(Sher,Trull,Bartholow,Vieth,2003),jednakprawidłowościtych
niemożnauogólnićnacałąpopulacjęalkoholików.Badania
zostatnichlatwykazują,żezuzależnieniemalkoholowym
występujątakierodzajeosobowości,jak:unikająca,typubordeline,
uzależniającasię,histrioniczna,narcystyczna,paranoidalna,
obsesyjno-kompulsywna,biernoagresywna.Jakpodającytowani
autorzy,wewspółczesnychbadaniachdominujeposzukiwanie
zależnościpomiędzyskłonnościądonadużywaniaalkoholu
aokreślonymicechamiosobowościwyodrębnionymiwpopularnych
modelach:TrzechSuperczynnikówwkoncepcjachEysencka
(neurotyczność,ekstrawersja,psychotyczność),Tellegena
(uczuciowośćnegatywna,uczuciowośćpozytywna,ograniczanie)
czyCloningera(unikaniezranienia,uzależnienieodnagrody,
poszukiwanienowości);bądźwkoncepcjachtzw.WielkiejPiątki
wujęciuGoldberga(ekstrawersja,ugodowość,sumienność,
stabilnośćemocjonalna,intelekt)czybodajnajbardziejpopularnego
modeluCostyiMcCrae’go(ekstrawersja,ugodowość,sumienność,
neurotyczność,otwartośćnadoświadczenia).
