Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Portretywspółczesnychrodzinzkryzysemspołecznymwtle
9
nasilnychwięziachrodzinnych,naprzełomiewiekówzostałpoddanysukcesywnej
przemianiewzakresiepodstawowegoukładusiłwewnątrzstrukturalnych,między
innymizuwaginawzględnąemancypacjężonidzieci.Procesytezostałyuaktyw-
nionewskutekpostępującegoprocesuindustrializacji,przemianpolitycznych,
prawnych,gospodarczych,obyczajowychispołecznychorazsilnegozróżnicowania
regionalnego.Ichkonsekwencjąbyłopowolne,alesystematyczniepostępująceroz-
luźnianiesięwięzirodzinnychwrodzinachwielo-idwupokoleniowych.
WpołowieXXwieku,wramachmiędzynarodowejintegracjigospodarczej,na-
siliłasięmigracjaludności,cospowodowałozderzeniewielukultur.Wdziedzinie
obyczajowościimoralnościnastąpiłaakceleracjaliberalizmuiatomizacjispołecz-
nej,arodziny(wstosunkudopoprzedniegookresu)stałysiębardziejkonfliktowe
ipodatnenarozpad,siłazaśzwiązkówłączącychjednostkęzmałymigrupamiikrę-
gamispołecznymizostałaznacznieosłabiona.Współcześnie,rodzinapodstawowa
przeobrażasięwkierunkuzwiązkupartnerskiego(zarównomiędzymałżonkami,
jakirodzicamiidziećmi).Zmieniłsiębowiemdiametralniestylżyciaindywidual-
negoirodzinnego–zzależnegonaautonomiczny–wskutekpojawieniasięten-
dencjiwolnościowychprzenikającychdowszystkichsferżyciaspołecznego9,awielu
badaczysukcesywnieporządkowałozagadnieniezmianzachodzącychwstrukturze
ifunkcjonowaniurodziny.
Wkażdejepocewyróżnianejprzezsocjologów(preindustrialnej,industrialnej
ipostindustrialnej)rodzinamiałainnykształt,jednakkierunkijejewoluowania
byłyadekwatnedokierunkówzmiancywilizacyjnych.Wepocepreindustrialnej
przybrałaonaformęinstytucjonalnązuwaginajejprodukcyjnyipatriarchalnycha-
rakter.Odpowiadałotooczekiwaniomspołecznym,zgodniezktórymimężczyzna
posiadałwładzęikontrolowałżycierodzinne.Wyraźnybyłteżpodziałrólwyzna-
czonypłcią.Kobietatkwiławkoniecznościłączeniapracydomowejzprodukcyjną
(kierowanąprzezmężczyznę).Kolejnaepoka(industrialna)tookres,wktórym
nastąpiłowyraźnezmniejszaniedystansuwstosunkachrodzinnych.Jednocześnie
interakcjerodzinyześrodowiskiemlokalnymstawałysięcorazsłabsze,copo-
wodowałopowolnezamykaniesięrodzinynawpływyzewnętrzne.Wrazznasta-
niemnowejepoki–wolności,demokracjiirówności–rodzinaznówewoluowała.
Nastąpiłowytonowanieostrościpodziałurólwewnątrzrodzinnych(Kwak,2009).
Powstałnowymodel–rodzinapartnerskazdwojgiemzawodowopracującychro-
dziców–opartynabliskichibezpośrednichstosunkachrodzinnych10.Wspołeczeń-
stwachpostindustrialnychtransformacjarodzinynabrałaprzyśpieszenia.Nastąpił
rozkwitzwiązkówkohabitanckichiwzmocniłasiętendencjadobezżenności.Były
19Zob.:Tyszka,2001;Krzysteczko,2006;Wilk,2002.
10Wliteraturzeamerykańskiejtentyprodzinyjestokreślanymianemrodzinyoikodalnejlub
domesticpartnership(domowyzwiązekpartnerski).Dotejkategoriinależązwiązkigłówniehetero-
seksualne,aleteżgejowskieilesbijskie(Ranzetti,Curran,2005).
