Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zachodzącychwImperiumRosyjskimiAustro-Węgierskim(Polskaniepodległa
wkoncepcjachadministracjiWoodrowWilsonanatlegwałtownychprzeobrażeń
wImperiumRosyjskimiAustro-Węgierskim).Wstudiumtymprzeanalizowanezo-
stałykwestiepoważnegozaangażowaniaadministracjiprezydentaWoodrowWil-
sonawideęodbudowyPolski.Wykorzystałon-zjednejstrony-sympatiepro-
polskieobecnewspołeczeństwieamerykańskim(Kościuszko,Pułaski)iwsparcie
poloniiamerykańskiej.Jednakdecydującymelementembyłytujegoprywatne
kontaktyzpolskimlobby,zwłaszczazIgnacymJanemPaderewskim.Poważnie
przyczynilisiędopodniesieniasprawypolskiejtakżeinniamerykańscyPolacy
(m.in.HenrykArctowski,FlorianZnaniecki,EdwardHenryLewinski-Corwin,
StanisławZwierzchowski(Zowski)).DziękipolskiemulobbyikontaktomWilson
byłniewątpliwielepiejzorientowanywsprawachprzyszłejPolskiniżinnychkra-
jównaszejczęścikontynentu,włączającwtoCzechyiSłowację.Autorkaomawia
działaniaamerykańskiejadministracji,wtymliczneprojektyrozwiązaniakwestii
kształtuprawnegoiprzyszłychgranicpaństwa.Wstudiumprzedstawionesąpro-
jektydziśprawiecałkowiciezapomniane,dotycząceukładuterytorialnego,spra-
wydostępudomorza,charakterurzekiWisły(rzekawewnętrznaPolski,czyteż
międzynarodowa,takjakDunaj),kwestiiprzynależnościpaństwowejGdańska.
BrakudziałuRosjiwrokowaniachpokojowychbyłwopiniiwielupoważnymbłę-
dem.JednakstronaamerykańskanastawionabyładoRosjibolszewickiejwyjątko-
wonegatywnie(wspierałazaśideędawnejcarskiejlubrepublikańskiejRosji),co
wykorzystywałyinnepaństwaśrodkowoeuropejskie,wtymPolska.Wniosekjaki
wypływaztychrozważańjestbardzopozytywny,zpolskiegopunktuwidzenia,
dlaadministracjiamerykańskiejidlapolskiejtworzącejsięwówczasdyploma-
cji.UdałosięwykorzystaćszansePolskinaKonferencjiWersalskiej.Wstudium
przedstawionezostałymeandrydecyzjipodejmowanychprzezadministracjępre-
zydentaWoodrowWilsona,ukazanegłówne,dziśjużzapomnianeprojektyiich
autorzy,atakżekontrpropozycjeiichlosy.WojnairewolucjawRosjiniewątpli-
wiepomogływsukcesiePolakomwspieranymprzezAmerykanów.
StudiumLudmiłyPietrownyMarnejiBorysaWładimirowiczaNosowapo-
święconezostałoanalizieproblematykihistoriiRosjiiPolskiXXwiekuwpracach
rosyjskichczłonkówKomisjiHistorykówRosjiiPolski(Проблемыистории
РоссиииПольшиXXвекавтрудахроссийскойчастиКомиссииисториков
РоссиииПольши).Komisjataodegrałainadalodgrywaważnąrolęnietylko
wkontaktachśrodowiskowych,aletakże-amożeprzedewszystkim-jakoinspi-
ratorpodejmowanychpracbadawczych.Autorzyzauważają,żemimoiżKomisja
Historykówzdominowanabyłaprzezmediewistów,tobadaniahistoriinajnowszej
zajęływniejważnemiejsce.Prezentowanestudiumjestpierwsząanaliządotyczą-
cąproblematykidziejówRosjiiPolskiwXXw.,jakiezawierałypracepowstałe
wtymkręgu.Trzebapodkreślić,żeobecniestronarosyjskaprowadzibadania,któ-
rezaowocowaćmającałościowymopracowaniemdziejówidorobkuKomisji.Ko-
misjarozpoczęłaswojądziałalnośćw1965r.,apierwszakonferencjaodbyłasię
14
