Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ROZDZIAŁ1
mujewramachorganizacjipaństwowej.Natejpodstawiemożnawyciągnąćwnioski
natematosobowościprawnejorazpodmiotusamorządu.Wceluprzeprowadzenia
analizywartozaprezentowaćdefinicjesamorząduzwolennikówteoriipaństwowej
takichjak:JerzyPanejko,TadeuszBigo,SzczęsnyWachholz.Natletychdefinicji
zostanieomówionyspórwystępującynagruncienaukiosamorządziedotyczącytego
czysamorządjestosobąprawnączyorganempaństwa50.
J.PanejkoprzezsamorządrozumiałHopartąnaprzepisachustawyzdecentra-
lizowanąadministracjępaństwową,wykonywanąprzezlokalneorgany,niepodle-
głehierarchicznieinnymorganomisamodzielnewgranicachogólnegoporządku
prawnego”51.WgPanejkiosobowośćprawnaniejestistotąpojęciaprawnegosamo-
rządu.Twierdził,żeHsamorządjesttworzonywceluHzałatwieniaczęścisprawadmi-
nistracjipaństwowejwcharakterzeorganupaństwa”.Konsekwencjątychpoglądów
byłoodmówieniesamorządowiprzymiotuosobowościprawnej–tzw.Hosobowość
publicznoprawnaniemożebyćźródłemdlawykonywaniafunkcjipublicznejinie
możnazniejwyciągaćżadnychwnioskówcodoodrębnejodpaństwapodmiotowo-
ścidanychinstytucji”52.Istotneznaczeniemawtymzakresiejedynieprocesowo-
cywilnaosobowośćprawna,któraprzyznanajednostkomsamorząduwskazujenaich
indywidualnośćipodmiotowośćwdziedzinieprawaprywatnego,jakiejnieposiadają
organyrządoweniewyposażonewosobowośćprawną.Wdziedzinieprawapublicz-
nego,jeślizaistniejespórmiędzyorganamisamorządowymiarządowymitojestto
spórkompetencyjnywynikającyzprzekroczeniaustawowegorozgraniczeniazakresu
działańorganów53.
Podstawąprawnądlawykonaniawładzyzwierzchniejmożebyćwyłączniekompe-
tencyjnanormaprawna.Tylkoustawaustanawiającawładzęzwierzchniąnadosobą
prawaprywatnegodecydujeonabyciuosobowościwsferzeprawapublicznego.
Innymisłowy,woparciuozawartewniejnormymożedojśćdoprzekształcenia
osobyprywatnoprawnejwpublicznoprawną.StądteżJ.Panejkogłosił,żetylkowła-
50R.Kmieciak,Samorządgospodarczy,asamorządterytorialny-zakrespojęćiwzajemnerelacje,
HPrzeglądPolitologiczny”2003,nr3,s.94.
51J.Panejko,Genezaipodstawy…,wyd.1,s.111.
52J.Panejko,Genezaipodstawy…,wyd.1,s.110.Osobowośćprawnajednosteksamorzą-
dowychtylkowtedymogłabystanowićwewnętrznąistotęsamorządu,gdybyśmyuznaliwsamo-
rządzieodrębneodpaństwajednostkizwłasnymi,niepochodzącymiodpaństwaprerogatywami
zwierzchnimi”;ibidem,s.81;por.E.J.Nowacka,Samorządterytorialnyjakoformadecentralizacji
administracjipublicznej,Warszawa2009,s.22.
53WedługJ.Panejkiosobowośćpublicznoprawnanicniedaje.Tylkoosobowośćprywatnoprawna
pociągazasobązdolnośćdowszechstronnegodziałaniaprawnego.Osobowośćpublicznoprawna
niepociągazasobążadnychuprawnieńlubpraw.Jestonatylkookreśleniemlubobjaśnieniem,
żedanajednostkakolektywna,posiadającaprzyznanąsobieosobowośćprywatnoprawnąwykonuje
takżepewnączęśćadministracjipublicznejwgranicachprzepisówprawa.Teczynnościjednostka
będziemogłanadalwykonywaćbezprzyznaniajejosobowościpublicznoprawnej.Osobowośćpublicz-
noprawnaoznaczanadanietymorganizacjomjakoorganompaństwaosobnegozakresudziałania
wstosunkudoinnychorganówpaństwa,czylinadaniekompetencji.Osobowośćpublicznoprawna
możnaprzedstawiaćtylkojakozdolnośćprawnąaniezdolnośćdoposiadanapodmiotowościpublicz-
noprawnejwstosunkudopaństwa;J.Panejko,Ustrójsamorząduterytorialnego…,s.284–286.
