Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antropopresjaśrodowiskowo-przyrodniczaodzaraniadziejów-początkirolnictwa
p.n.e.(Jażdżewski1981).Wśladzaznacznymiprzesunięciamiludnościobserwu-
jemyzachodzącewówczaswEuropieŚrodkowejiEuropieWschodniejprzemiany
gospodarcze,skutkującezmianamiosadnictwa.Wmiejscedużychistabilnychosad
pucharowychpojawiająsięniewielkiestanowiska,niekiedywtypiekrótkotrwałych
obozowisk.Wgospodarceówczesnychspołecznościwiększąrolęzdajesięodgry-
waćhodowlabydłaiświń,któretozwierzętamiałyistotneznaczeniewsferzeob-
rzędowej.Świadcząotymlicznepochówkisamychzwierząt,aniekiedytakżeskła-
daniewobrębietychsamychgrobów,budowanychwformiedużychkamiennych
skrzyń,ludziibydląt(Wiślański1979a;Kaczanowska,Kozłowski2005).Nazwa
tejjednostkikulturowejpochodziodcharakterystycznychamforoprawiekulistym
brzuścu,którychdośćdalekimprzykłademmożebyćtakzwanaamforakujawska,
czteroucha,zsilniewydętymbrzuścem,zdobionaornamentemstempelkowym,
pochodzącazgrobuzestanowiskaarcheologicznegowRaciborowicach(gmina
Białopole,powiatchełmski).Wgrobietymspoczywałszkieletdorosłegoosobnika
ułożonywpozycjiskurczonej,szczątkiszkieletówkrowyi2owiec(Ślusarski1959;
Gurba1962;Nosek1967).
Ludnośćkulturyamforkulistychzajmowałasięrównieżeksploatacjąwy-
chodnisurowcówkrzemiennych.Naterenieziempolskichnajwiększakopalniapo-
wstałanapółnocnymprzedpoluŁysogór,wKrzemionkachOpatowskich(gminaBo-
dzechów,powiatostrowiecki)(Bąbel2003).Surowiecwtymmiejscupozyskiwano
wokresieneolituiwewczesnejepocebrązu(IV/IIIw.-początekIIw.p.n.e.),ale
głównyokreseksploatacjizwiązanybyłzludnościąkulturypucharówlejkowatych
oraz-przedewszystkim-kulturyamforkulistych,kiedytozwydobywanegotu
krzemieniawykonywanogładzonesiekieryidłuta,którewykorzystywanebyłyna
terenachoddalonychodkopalninaweto500-600km(Balcer1983;Borkowski
2000).Wtejdziedzinieprodukcjiludnośćkulturyamforkulistychreprezentowała
najwyższypoziom.Ospecyficznejfunkcjiiznaczeniutychnarzędziświadczyto,że
ichilośćniemalejewmiaręoddalaniasięodzłóż,anasyceniewyrobamizkrzemie-
niapasiastegojestproporcjonalnedoliczbystanowiskwdanymregionie.Tewspa-
nialeubarwionesiekieryidłutamusiałyposiadaćjakieśznaczeniepozaekonomicz-
ne,byćmożezwiązanezwierzeniamireligijnymi,amożebyłysymbolemprestiżu
iznakiempozycjispołecznej(Balcer,Kowalski1978;Balcer1983;Kadrow
1995)
.
KrzemieńpasiastywystępujewKrzemionkachw2ławicachnaróżnejgłębo-
kości,uzależnionejodupaduwarstwskałwapiennych,wktórychtworzykonkrecje
odwielkościgołębiegojajapoprzezpłaskieplacki,bulastebochnyażpokilkumetro-
wejdługościnieforemnepłaskury.PoleeksploatacyjnewKrzemionkachmakształt
paraboliodługościblisko4,5kmiszerokości20-200m,obejmujeobszar7,85ha.
Początkowosurowieckrzemiennypozyskiwanonieskomplikowanymimetodami,
zbierającgonapowierzchniczywygrzebujączniewielkichgłębokościsposobem
odkrywkowymwpostacizwykłychrozgrzebisklubniecogłębszychlejów(takzwa-
nekopalniejamowe).Niekiedypogłębianojedo2,5-4m,aprzydniewewszystkich
69
