Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
AdamLityński
ROSYJSKIEKOLONIE:SYBERIA78
PoimperiumbrytyjskimCesarstwoRosyjskiebyłonajwiększymobszarowokra-
jemświata.ImperiumRosyjskieniezaniedbywałozdobywaniaswoichkolonii.Po-
tęgimorskie-WielkaBrytania,Francja,Hiszpania,Niderlandyiinne-poszukiwa-
łykoloniizamorzami.Zracjipołożeniageograficznegoiskromniutkiegodostępu
dootwartegomorza(wszaknadcieśninamiczarnomorskimitrzymałrękęodwiecz-
nywróg-Turcja)Rosjaniemiałaszanszaoceanamikonkurowaćzpotęgami.Dys-
ponowałajednakczymślepszym:zracjiwspomnianegopołożeniageograficznego
bezpośredniograniczyłazniewyobrażalnieogromnymiobszaraminzieminiczyjej”
-zAzjąŚrodkowąorazzSyberią;zresztą,jaksiętojeszczeokaże,nietylkoztymi
kolosami,którejakbyczekałynazdobywców.
Syberia(Сибирь),tarosyjskakolonia,zajmujedzisiaj75%obszaruFederacji
Rosyjskiej.ObszarSyberiito17098242km2,asamaSyberiaswojąpowierzchnią
jestwiększaodnajwiększychpoRosjikrajówświata,jakKanada,Chiny,USA.Sama
nazwawywodzisięześredniowiecza,alejejpochodzeniejestniejasne.Geograficz-
nieujmując,SyberiaZachodniatoNizinaZachodniosyberyjskaorazgóryAłtaj;Sy-
beriaWschodniatoWyżynaŚrodkowosyberyjska,Sajany,góryTuwy,Przybajkale,
ZabajkaleiregiongórskiodGórWierchojańskichażdobrzegówMorzaBeringa
(m.in.GóryKołymskie,takżePółwysepCzukocki);DalekiWschódzaśobejmuje
górySuchoteAlińiDżugdżur,NizinęDolnoamurską,Sachalin,Kamczatkęoraz
Kuryle.nOlbrzymiebogactwokrajustanowiąlasy,jednakżenajwiększeskarbykryje
wswymwnętrzuziemiasyberyjska.Niematakiegominerału,któregoniezawie-
rałabyziemiategokraju.Olbrzymiezasobywęglakamiennego,ropynafowej,gazu
ziemnego,metalikolorowychiszlachetnych,drogichkamieniczyniązSyberiiza-
istekrajprzyszłościigłównąbazęsurowcową[Rosji]”79.Tonajbogatszazbyłych
itymbardziejobecnychkoloniinaświecie.Wdodatkujejogromnązaletądlakraju
kolonialnegojestto,żekoloniależynastykuterytorialnymzpaństwemkolonial-
nym.Jakotymwspomniano,rosyjskiepoczątkipenetracjitychterenówzwyklełą-
czysięzprzekroczeniemUraluipodbiciemChanatuSyberyjskiego80przezdrużynę
kozackąJermakaTimofiejewicza,którym.in.zająłmiasteczkoSibir(k.obecnego
Tobolska).Chociażsiłytebyłyniewielkie,tojednakporozbiciuChanatuSyberyj-
skiegosyberyjskieplemionaniedysponowałyżadnąliczącąsięorganizacjąquasi-
-państwowąitymbardziejsiłązbrojną.Staraniawysłannikówcarskichszłypóźniej
78
Wykorzystujęifragmentamipowtarzammojetekstynapisanewksiążkach:Między„białym”
a„czerwonym”imperium.RzeczonarodachwRosji1917-1922,Sosnowiec2018,s.349-396;orazdru-
giej:Europamiędzyabsolutyzmemakomunizmem.Meandryustrojówpaństwowych(odXVIw.do
końcaIwojnyświatowej),Sosnowiec2022,s.120-130;tamżewięcejszczegółów.
79
Z.Łukawski,HistoriaSyberii,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź1981,s.9.
80
ChanatSyberyjski-państewkotatarskiepowstałeporozpadzieZłotejOrdy,położonenaogrom-
nymobszarzemiędzyrzekamiOborazIrtysz.
