Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Rozdział1.DeterminantypolitykizagranicznejPolskiwobecRosji
przedkoniecznościąrozstrzyganiapowstającychdylematów17idokonywania
trudnychwyborów.Dotyczyłyoneprzedewszystkimformułowaniairealizacji
celówdoraźnychikrótkofalowych,aletakżecelówdługofalowych,coznajdo-
wałoswójwyrazm.in.wkolejnychprzyjmowanychstrategiachbezpieczeństwa
narodowego.
Wliteraturzezzakresupolitykizagranicznejpaństwistosunkówmiędzyna-
rodowychstosunkowodużymuznaniem,szczególniewśródzwolennikówana-
lizyczynnikowej,którzyformułująkoncepcjewielowymiarowegopolapolityki
zagranicznej,cieszysięzewnętrznadziałalnośćpaństwa(politykazagraniczna),
którątraktujesięjakofunkcjęzespołuuwarunkowańpolitykizagranicznej18.
Wujęciunajbardziejogólnymprzezuwarunkowania(determinanty,wyznaczni-
ki)politykizagranicznejibezpieczeństwarozumiesięsiłysprawczeuruchamia-
jącemiędzynarodowedziałaniapaństw19.Wopracowaniachspecjalistycznych
znaleźćmożnawieletypologiiuwarunkowańpolitykizagranicznejwzależności
odprzyjętegokryteriumichwyodrębnienia.Jednąznajczęściejstosowanych
klasyfikacjijestpodziałuwarunkowańpolitykizagranicznejibezpieczeństwana
uwarunkowaniawewnętrzne(wewnątrzpaństwowe)imiędzynarodowe,wystę-
pującewbliższymidalszymśrodowiskumiędzynarodowym.Wkażdejztych
grupdodatkowowyodrębniasięuwarunkowaniaocharakterzeobiektywnym
isubiektywnym20.Mającnauwadzewymienionekryteria,dogłównychuwarun-
kowańwewnętrznychpolitykizagranicznejpaństwaocharakterzeobiektywnym
zaliczasię:środowiskogeograficznepaństwa,potencjałludnościowy,potencjał
gospodarczyinaukowotechnicznyorazsystemspołeczno-polityczny.Najważ-
niejszeuwarunkowaniawewnętrzneocharakterzesubiektywnymto:percepcja
środowiskamiędzynarodowegoprzezkręgirządząceispołeczeństwodanego
kraju;postawyspołecznewobecinnychpaństwinarodów,wtymdoświadczenia
historyczne;koncepcjepolitykizagranicznej;jakośćorazefektywnośćwłasnej
służbyzagranicznej.Uwarunkowaniazewnętrzne(międzynarodowe)ocharak-
terzeobiektywnymtoprzedewszystkim:trendyewolucjinajbliższegoidalszego
danemupaństwuśrodowiskamiędzynarodowego;pozycjapaństwawsystemie
stosunkówirólmiędzynarodowych;strukturaizasięgumownychpowiązań
międzynarodowychorazobowiązująceprawomiędzynarodowe.Natomiastdo
17Terminndylemat”używanyjestwopracowaniuwtymnajbardziejogólnymjegorozumie-
niu-jakosytuacjawymagającatrudnegowyborumiędzyprzynajmniejdwiemaróżnymimoż-
liwościami.
18Szerzejzob.W.Kostecki:Politykazagraniczna…,s.81inast.
19ZiemowitJacekPietraśdefiniowałwyznacznikijakonzespółwzajemniewarunkujących
sięprzesłanek,powodującychokreślonyskutekiwystarczających,bydanyskutekwystąpił”.
Z.J.Pietraś:Podstawyteoriistosunkówmiędzynarodowych.Lublin1986,s.32.
20Z.J.Pietraś:Podstawyteoriistosunkówmiędzynarodowych…,s.92inast.;R.Zięba:
Uwarunkowaniapolitykizagranicznej.W:Wstępdopolitykizagranicznejpaństwa…;T.Łoś-
-Nowak:Stosunkimiędzynarodowe…,s.265.
