Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza
AlienacjaiDświatpozorów”
DWłasnanaszaosobajestdlanasnajnieznaczniejszącząstkąnassa-
mych”.NieustanniewcałymdzieleautoraWyznańiUmowyspołecz-
nejpowracanasyconewewnętrznąudrękąprzeżycieobcościwobec
współczesnegoświata,uporczywywysiłekmyślowyzrozumieniaiwy-
jaśnieniatejsytuacjioraznamiętneipatetyczneoskarżenieipotępie-
nierzeczywistości,właśniedlatego,żestałasięonaobcanietylkodla
JanaJakubaRousseau,aledlaczłowiekawogóle.Opisyianalizy
Rousseauwyrażająikształtująnowytypspołecznejiindywidualnej
wrażliwościnatenhistorycznywymiarludzkiejegzystencji,który
związanyjestzsytuacjąwyobcowaniawobecczłowiekajegowłasnej
aktywnościspołecznejijejtworóworazzprzeżyciemtejsytuacjijako
zatraceniawłasnejidentycznościiautentyczności,jakoobcościwo-
becsamegosiebieinierozpoznawaniasięwswoimświecie,którynie
macharakterucałościsensownej.TematyzacjadziełaJanaJakubawo-
kółproblemówalienacjiumiejscawiateżnasodrazuniejakowewnę-
trzujegowizjiświata.
WyodrębniającwdzieleautoraUmowyspołecznejkrągproblemów
związanychzalienacją,świadomijesteśmyprzytymdokonywanej
modernizacjiizwiązanegoztymniebezpieczeństwaahistoryzmu.Mo-
dernizacjąjestjużużycieprzeznassamegoterminuDalienacja”wsen-
siecharakterystycznymdlafilozofiinowoczesnej.Rousseauużywago
wsensieetymologicznymiwkontekścieustalonymtradycyjniewteo-
riiprawa:Dalienacją”jestdlańaktodstąpienialubsprzedaży,który
możedotyczyćbądźrzeczy,bądźokreślonychprawczłowieka,akt
leżącymiędzyinnymiupodstawyumowyspołecznej1.Alemoder-
nizacja,którejdokonujemy,sięgajeszczedalej.Wówczas,gdywfilo-
zofiizostajewyodrębnionainazwanaproblematykaalienacji,tozna-
czywpierwszychdziesięcioleciachXIXwieku,azwłaszczauHegla
iuMarksa,właśniefilozofiaOświeceniatraktowanajestjakoideolo-
gicznywyrazstosunkówalienacyjnych.DlaHeglafilozofiaOświecenia
czyteższerzej–całystylmyśleniawefrancuskimOświeceniu–jest
wyrazemDświatawyobcowanegoducha”2,dlaMarksawłaśniemodel
społeczeństwaUmowyspołecznej,zcharakterystycznądlańdezinte-
gracjąjednostkinaDczłowiekaprywatnego”iDobywatela”,jestkla-
sycznymwyrazemalienacjipolitycznejwdemokracjiburżuazyjnej3.
Równieżwliteraturzeromantycznejprocesuświadamianiaalienacyj-
