Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
literackie,wktórychzaczętopublikowaćzakazanewcześniejutwory.Wokół
nichzaczęływybuchaćgorącesporyidebaty,wktórychudziałbraligłównie
krytycyorazosobyzwiązaneześrodowiskiemliterackim.nWojnadomowa”
wliteraturze5-jakokreślanotozjawisko-znaczniewykroczyłapozagra-
nicetradycyjnierozumianychpolemikkrytycznoliterackichistałasięprze-
strzeniąrefleksjinadhistorią,stanemspołeczeństwaiprzyszłościąZSRR.
Najistotniejszymaspektemtychrozważańbyłwpływdoświadczenia
totalitaryzmunapaństworadzieckieorazlosyimentalnośćjegooby-
wateli.Zaprezentowanawpracyanalizadyskusjiwokółczterechutworów
opublikowanychwZSRRpo1985rokustanowijednocześniepróbęprzy-
bliżeniaporuszanychwtrakcietychdebatzagadnień:relacjimiędzyjed-
nostkąapaństwemtotalitarnym(ŻubrDaniiłaGranina),mituoStalinie
istalinizmie(DzieciArbatuAnatolijaRybakowa),podobieństwastalini-
zmuinazizmu(ŻycieilosWasilijaGrossmana)orazźródełtotalitaryzmu
radzieckiego(WszystkopłynieWasilijaGrossmana).Powyższekwestiewy-
raźniedominująwanalizowanychpolemikach.Oddawanadorąkczytelni-
kówmonografiapozwalatakżeprześledzićszereginnychtematówomawia-
nychwkontekścieobrachunkuztotalitaryzmem:losuczonychwpaństwie
stalinowskim,doświadczeniapierwszegopokoleniawcałościwychowane-
gowrzeczywistościkomunistycznej,relacjemiędzyspołeczeństwemapań-
stwemtotalitarnym,kwestienarodowościowewZSRRoraz-lejtmotyw
wszystkichrefleksji-mentalnośćipsychikęczłowiekaradzieckiego.
Spórkrytycznoliterackiikonfliktświatopoglądów
Przedmiotembadańzaprezentowanychwniniejszejksiążcesąwybrane
sporykrytycznoliterackieokresupieriestrojki.Pojęciensporu”rozumiem
szeroko,częstowsposóbbliskipojmowaniupotocznemu.Chodziwięc
onspórzkimś,polemikę,zatarg”6lubnspieraniesię[ocoś-Ł.G.]osób
mającychodmiennezdania”7.Ponieważopisywanezjawiskomiałocharak-
5
Pochodzenieiznaczenietegopojęciaomawiamwrozdzialepierwszym.
6
SłownikjęzykapolskiegoPWN,red.M.Szymczak,t.3,Warszawa1995,s.282.
7
InnysłownikjęzykapolskiegoPWN,red.M.Bańko,t.2,Warszawa2000,s.660.
