Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PIOTRKĘPIŃSKI:ZOBACZYĆNANOWO
Zrozumieć?Czyprzeżyć?Ijedno,idrugie.Miałemtoszczęście,żewspółczesneWilno
trochępoznałemiprzeżyłem.Pierwszyrazbyłemtuwroku1989.Zmiastaopadały
właśniestaresowieckiedekoracje.OstraBrama–wyremontowana,filharmonia–
prawie,MuzeumAteizmuwkościeleśw.Kazimierza–wlikwidacji.Alenagranicy
stacjonowalijeszczerosyjscyżołnierze.
Potemdługaprzerwa.WWilniepojawiłemsięwroku2011ispędziłemtuparęlat.
Zobaczyłemwielkąodmianę.Inniludzie,inneulice.Zzielonejszarościmiastoweszło
wokreszielonościodnowionej.
PoparutygodniachpoznałemHerkusaizaczęliśmyrozmawiać.Najpierwo
literaturze,potemowszystkim.Itakjużnamzostało.Wgruncierzeczyksiążka
naszychrozmówparaeseistycznychjestsummąnaszychspotkań.
Oconamchodziło?Ipocotaksiążka?Właśniepoto,żebyzrozumiećiprzeżyć
jeszczeraznaszewcześniejszedoświadczenia–dorastanieiwchodzeniewżycie.Czy
takiesame?Napewnopodobne.Wkońcużyliśmyprawieoboksiebie.Ajednakz
mojegopunktuwidzeniaświatHerkusabyłbardziejzłowrogi.Peerelowskistrach,
nawettenzestanuwojennego,byłchybamniejszyodtegosowieckiego.Moje
pokolenieniemusiałosłużyćwArmiiCzerwonej.Wroku1980mieliśmyjuż
Solidarność,awcześniejchociażbyNOWĄwydającąniezależneksiążki.Wszystko
namiastka–ajednaktomieliśmy.
Aleniechcieliśmywnaszychrozmowachdefiniowaćpolityki.Dużooniej
rozmawialiśmy,toprawda.Ważniejszajednakbyładlanasperspektywazwyczajnego
człowieka,którywlatachosiemdziesiątychniebyłzaangażowanywsprawywielkie.
Aleprzecieżbyłichświadkiem.
Chcieliśmytozobaczyćnanowo.Możenawiększymluzie?Każdyznastłumaczył
siebie,nanowosiebieprzepowiadał.Wszystkiepolskiewątkipojawiającesięwnaszych
rozmowachdlaPolakabędąznane(choćdlanastolatkaiczłowiekamłodegojuż
niekoniecznie),takjakwszystkiewątkilitewskiedlaLitwina.Namjednakchodziłooto,
żebytaksiążkazostałaprzeczytanazarównoprzezjednych,jakidrugich.Dlategopo
publikacjirozmówwPolsceprzygotujemyjejedycjęwWilnie.
Naszeopowieścizbiegająsięwjednympunkcie,kiedydefiniujemy„nasze”Wilno.
Jakjewidzimy?Cownimważne?Acomniej?
Dlamniekluczowybyłijestpolskiromantyzm.DlaHerkusaistotniejszesąidee
młodolitewskie.JaczytamWilno,sięgającdoMiłosza,KonwickiegoczyVenclovy;
Herkusbudujewłasnemitologie.
Paradoksalniejednakwszystkienaszeopinie(nawetjeżeliróżne)układająsięw
opowieśćonassamych,którzymieszkaliśmywróżnychmiastachpoto,żebyspotkać
sięwcentrumWilna.
Chcieliśmypokazać,żerozmowaPolakazLitwinemtonicnadzwyczajnego.Onajest
możliwa.Iniemusibyćanidramatyczna,anihisteryczna.Możebyćnormalna.
