Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
MarekAureliusz,Rozmyślania
Kasjuszzgładzony;MarekAureliuszzmuszonybyłjednakudaćsiędo
wschodnichprowincji,zabrawszyżonęFaustynę,którapodczastejpodró-
żyzmarła,isynaKommodusa.ByłwEgipcie,SyriiiCylicji,awdrodze
powrotnejwSmyrnieiAtenach,gdzieupaństwowiłczteryszkołyfilozo-
ficzne:akademików,perypatetyków,stoikówiepikurejczyków,tworząc
wtensposóbczteryuniwersyteckiekatedry.Wróciłpodkoniecgrudnia176
roku,awrokpóźniejmusiałjużwracaćnapółnoc,nafrontnaddunajski.
Dowyczerpującychwojendołączyłynadtoliczneklęskiżywiołowe
-przyniesionaprzezwojskawalcząceprzeciwPartomzaraza,którapo-
ważnieosłabiłakraj,wylewTybru,trzęsieniaziemiwKitioniSmyrnie.
OstatniedwalatażyciaspędziłMarekAureliusznafronciepółnocnym.
ZmarłnaglewWiedniu(ówczesnejWindobonie)lubwSirmium17marca
180roku.
Częstopowtarzasięalegorycznepowiedzenie,żewosobieMarkaAurel-
iusza„filozofiazasiadłanatronie”:urzeczywistniłsięPlatońskiideałwładcy
-filozofa.WcesarskiejtytulaturzeMarkaAureliuszaoboktytułówzwiąza-
nychzezdobyczamimilitarnymipojawiłsięprzydomek«filozof».Filozofia
niebyłajednakżedomenąsamegotylkowładcy.Wtymokresieintensywnie
zajmowanosięniąwkręgachrzymskiejarystokracji.Uprawianonietylko
stoicyzm,któryzewzględunajegotrzeźwyracjonalizmipraktycznycha-
rakternajlepiejsięprzyjąłuRzymian,aletakżearystotelizmczyepikureizm.
NadworzeMarkaAureliuszaznalazłosięwielufilozofów,obdarzanych
przezcesarzawysokimipaństwowymigodnościami.Oboknajbardziejzasłu-
żonegonauczyciela,JuniusaRusticusa,któryprzezcałelatabyłprzyjacie-
lem,kierownikiemduchowymidoradcąimperatora,bylitowspomniani
wRozmyślaniachstoicyKlaudiuszMaksimusiCynnaKatullus,atakżepe-
rypatetycyKlaudiuszSewerus(zięćMarkaAureliusza),SergiuszPaulus,
FlawiuszBoetusiVetulenusCivicBarbarus.Galen,osobistylekarzcesarza,
piszeowyraźnej-ichybaprzemawiającejdowyobraźni-opozycjimiędzy
dworemMarkaAureliuszaadworemwspółrządzącegoznimLucjuszaWe-
rusa.Pierwsi,krótkoostrzyżeni,prowadzilisurowytrybżycianamodłę
stoicką(małospali,małojedli);drudzynosilidługiewłosyipodejrzliwie
traktowaligorliwychcesarskich„naśladowców”(«mimologoi»).
JaksampiszewRozmyślaniach,MarekAureliuszzawdzięczałswo-
je„spoufaleniezfilozofiąDiogenetowi,jednemuzeswychpierwszych
nauczycieli.Podjegowpływem(jakodwunastolatek-jeśliwierzyćbio-
grafowizHistoriaeAugustae)zapragnąłsurowegotrybużyciaitwarde-
gołoża,atrybutówstoickiejascezy.Poważnyzwrotdokonałsięjednak
wjakieśosiemlatpóźniej,zaprzyczynaminauczycielaJuniusaRusticusa
