Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–charakteryzujejetransferdodatni,mająonemożliwośćprzenoszeniasięnainnesytuacjezadaniowe(Furmanek,2007a,s.14–15).
Kompetencjewiążąsięzokreślonymiwłaściwościamiosobowości(potrzebami,postawami,przekonaniamibądźkonkretnymukłademcech),któreumożliwiają
efektywneinaodpowiednimpoziomierealizowaniezadań(Tucholska,2007,s.69).Tenbogatyrejestrcechkompetencjistwarzawielemożliwościdlakreatywnego
nauczyciela.Rozwijaniekompetencjimożeprowadzićdoosiągnięciamistrzostwawdanejdziedzinie.
Rodzajekompetencji
Przeglądliteraturypedagogicznejdotyczącejkompetencjiujawniarozmaitośćnietylkointerpretacjipojęcia,aletakżepokazuje,zjakimbogactwemrodzajów
kompetencjimożnamiećdoczynienia.Zagadnienietoanalizujesięzperspektywyzarównoucznia,jakinauczyciela.
Kompetencjeuczniów,ichrodzajeisposobykształtowaniasąprzedmiotemzainteresowaniazarównoteoretyków,jakipraktyków,coznajdujeswojeodzwierciedlenie
wwielupublikacjach(Stefańska-Klar,1995;Szefler,2003;Bryx-Jakubowicz2006,Reclik,2007;Kozak-Czyżewska,2009;Weiner,2010;Federowicz,Sitek,2011).
Mówisięoróżnychrodzajachkompetencjidzieciiichogromnymznaczeniudlaprocesuuczeniasię.Kompetencjepoznawcze(Michalak,2011),emocjonalne
(Mikołajczyk,2011),społeczne(Sowińska,2011),językowe(Kuszak,2011)czymatematyczne(Rura,Klichowski2011;Dudel2012)sąanalizowanezarównozpunktu
widzeniaichistoty,jakiuwarunkowańrozwoju.
Kompetencjekluczowe
Niezależnieodróżnicwkonceptualizacjiiinterpretacjiterminu„kompetencje”zauważasięzgodęcodotego,żeabytemupojęciutowarzyszyłepitet
kluczowe,główneczyteżpodstawowe,musioznaczaćcośważnegoikorzystnegodlajednostkiispołeczeństwa–coś,coumożliwiajejpomyślneintegrowaniesię
zróżnymigrupamispołecznymi,przyjednoczesnymzachowaniuniezależnościiumiejętnościsprawnegodziałaniazarównowznanymjakinieznanymotoczeniu
(Malinowska,2008,s.30).Termin„kompetencjekluczowe”powstałjakoodpowiedźnapytanieokompetencjenajważniejszedlawszystkichmłodychEuropejczyków
idobudowaniawspólnejEuropy,sformułowanyzostałnasympozjumRadyEuropywBerniewlutymw1996r.ParlamentEuropejskiiRadazalecająwszystkim
państwomczłonkowskimrozwijanieofertykompetencjikluczowychdlawszystkichwramachstrategiiuczeniasięprzezcałeżycie,wtymstrategiiosiągnięcia
powszechnejalfabetyzacji(Zawadowska,2007).Kompetencjekluczowetozestawnajważniejszychkompetencji,bezktórychniemożnakształtowaćpozostałych
(Furmanek,2007a,s.14).
WujęciuRozporządzeniaRadyEuropynakompetencjekluczoweskładająsię:wiedza,umiejętnościipostawy(ZaleceniaPE,2006).Takrozumianekompetencjemają
zagwarantowaćrozwójuzdolnień,uczestnictwowpostępie,przyczynićsiępodnoszeniajakościżycia,podejmowaniaświadomychdecyzjiiprzygotowaćdoustawicznego
kształceniasię(Denek,2008).
Możnaprzyjąć,żewskazanekomponenty:wiedza,umiejętnościipostawy,będącecechamiwspólnymiwszystkichkompetencjikluczowych,stanowiąichcechy
konstytutywne.
Zakładając,żekompetencjetworząpewienzamkniętysystem,gdyżodnosząsiędookreślonegotreściowoobszaruiztegowynikaichzróżnicowanyzakrestreściowy,
należyuznaćichspecyfikęwzależnościoddziedziny(rodzajuedukacji),zktórąsązwiązane.Cechykonsekutywnecharakteryzująkompetencjeprzedmiotowe,które
sąwynikiemrealizacjitreściprogramowychzposzczególnychdziedzinwiedzywwarunkachszkolnych.
WRozporządzeniuParlamentuEuropejskiegowsprawiekompetencjikluczowychwprocesieuczeniasięprzezcałeżycieustanowionoosiemkompetencjikluczowych:
Tabela1.Wskaźnikikompetencjikluczowych
Kompetencja
I.
POROZUMIEWANIESIĘWJĘZYKUOJCZYSTYM
II.
POROZUMIEWANIESIĘWJĘZYKACHOBCYCH
III.
KOMPETENCJEMATEMATYCZNEIPODSTAWOWEKOMPETENCJE
NAUKOWO-TECHNICZNE
IV.
KOMPETENCJEINFORMATYCZNE
V.
UMIEJĘTNOŚĆUCZENIASIĘ
VI.
KOMPETENCJESPOŁECZNEIOBYWATELSKIE
Kompetencja
VI.
KOMPETENCJESPOŁECZNEIOBYWATELSKIE
VII.
INICJATYWNOŚĆIPRZED-
SIĘBIORCZOŚĆ
Składowa
kompetencji–cechy
konstytutywne
Wskaźnikikompetencji–cechykonsekutywne
–związkumiędzyrozwojemindywidualnychzdolnościpoznawczych,którepozwalająinterpretowaćświatibudowaćrelacjezinnymiludźmi,apoziomemporozumiewaniasięzinnymi;
–zależnościachmiędzypoziomemznajomościsłownictwa,gramatykiifunkcjijęzykaamożliwościamiporozumiewaniasię;
–koniecznościstosowaniaróżnegojęzykawróżnychrodzajachtekstów;
–związkujęzykaisposobuporozumiewaniasięzkontekstem.
–porozumiewaniasięwmowieipiśmiewzależnościodsytuacjikomunikacyjnej;
–obserwowaniaswojegosposobuporozumiewaniasięidostosowywaniadowymogówsytuacji;
–rozróżnianiaróżnegorodzajutekstówiwykorzystywaniastosowniedokontekstu;
–poszukiwania,gromadzenia,przetwarzaniainformacjiorazwykorzystywaniaichdowyrażaniawłasnychargumentówwmowieipiśmie.
–krytycznegoikonstruktywnegodialogu;
–urzeczywistnianiakontaktówzinnymiludźmi;
–używaniajęzykawsposóbpozytywnyiodpowiedzialnyspołecznie.
–związkupoziomuznajomościsłownictwaigramatykifunkcjonalnejzmożliwościamiporozumiewaniasię;
–różnychtypachinterakcjisłownejirejestrachjęzyka;
–konwencjachspołecznych,aspektachkulturowychorazzmiennościjęzykówiichzwiązkuzporozumiewaniemsię.
–rozumieniakomunikatówsłownych;
–inicjowania,podtrzymywaniaorazkończeniarozmowy;
–czytania,rozumieniaorazpisaniatekstówodpowiedniodoswoichpotrzeb;
–uczeniasięjęzykawnieformalnysposóbprzezcałeżycie.
–różnorodnościkulturowej;
–komunikacjimiędzykulturowej;
–różnorodnościjęzykowej.
–sposobachdokonywaniaobliczeń;
–stosowanychmiarachistrukturach;
–głównychoperacjachisposobachprezentacjimatematycznej;
–znaczeniuitreściterminówmatematycznychinaukowych;
–zasadachrządzącychnaturąorazwpływienaukiitechnologiinaświatprzyrody;
–korzyściach,ograniczeniachizagrożeniachpowodowanychdziałalnościąludzi.
–stosowaniagłównychzasadiprocesówmatematycznychwcodziennychsytuacjachprywatnychizawodowych;
–śledzeniaiocenianiaciągówargumentów;
–przeprowadzeniadowoduzwykorzystaniemmatematycznegorozumowaniaorazwyciąganiawnioskównapodstawiedowodów;
–komunikowaniasięjęzykiemmatematycznymorazkorzystaniazodpowiednichpomocy;
–wykorzystywanianarzędziiurządzeńtechnicznychorazdanychnaukowychdoosiągnięciacelubądźpodjęciadecyzji;
–rozpoznawanianiezbędnychcechpostępowanianaukowegoorazwyrażaniawnioskówisposobówrozumowania,któredotychwnioskówdoprowadziły.
–możliwościwykorzystaniamatematycznychsposobówmyśleniawposzukiwaniuprzyczynirozwiązańproblemóworazocenianiaichzasadności;
–prawdyjakowartościogólnoludzkiej;
–krytycznegorozumowaniaiciekawościpoznawczej;
–potrzebystosowaniazasadetycznychorazposzanowaniazarównobezpieczeństwa,jakitrwałości,wszczególnościwodniesieniudopostępunaukowo-technicznegowkontekściedanejosoby,jejrodzinyispołeczności
orazzagadnieńglobalnych.
–aplikacjachkomputerowych(edytorytekstu,arkuszekalkulacyjne,bazydanych)imożliwościachichwykorzystaniawżyciuosobistymispołecznymorazwpracy;
–wieluzagrożeniachzwiązanychzInternetemikomunikacjązapośrednictwemmediówelektronicznych;
–możliwościachtechnologiispołeczeństwainformacyjnego(TSI)wewspieraniukreatywnościiinnowacyjności;
–zasadachprawnychietycznychwykorzystywanychprzyinteraktywnymkorzystaniuzTSI.
–poszukiwania,gromadzeniaiprzetwarzaniainformacjiorazichwykorzystaniawkrytycznysposób;
–ocenyodpowiedniościinformacjizrozróżnieniemelementówwirtualnychodrzeczywistych;
–stosowanianarzędzidotworzenia,prezentowaniairozumieniazłożonychinformacji;
–docieraniadousługoferowanychwInternecie,wyszukiwaniaikorzystaniaznich;
–stosowaniaTSIjakowsparciakrytycznegomyślenia,kreatywnościiinnowacji.
–dostępnychinformacjiorazodpowiedzialnegokorzystaniazmediówinteraktywnych;
–rozwijaniakompetencjiinformatycznychpoprzezudziałwspołecznościachisieciachwspółpracywcelachkulturalnych,społecznychizawodowych.
–związkucelówuczącegosięzkoniecznościąokreśleniawiedzy,umiejętnościikwalifikacji,któresąichtreścią;
–własnychpreferowanychsposobachuczeniasięorazswoichsilnychisłabychstronach;
–możliwościachkształceniaiszkoleniaorazdostępnościdowsparcia;
–korzystaniaztechnologiiinformacyjnychikomunikacyjnychniezbędnychdodalszegouczeniasię;
–docieraniadonowejwiedzy,jejzdobywania,przetwarzaniaiprzyswajania;
–zarządzaniawłasnymiwzorcamiuczeniasię,kształtowaniawłasnejkarieryipracy;
–koncentracjinadłuższychokresachorazkrytycznejrefleksjinatematcelówuczeniasię;
–zarządzaniaswoimczasemiorganizacjiwłasnegouczeniasię(indywidualnieiwzespole).
–własnychmożliwościiumiejętnościzwiązanychzuczeniemsię;
–koniecznościrozwiązywanialicznychproblemów,pokonywaniawieluprzeszkódizmienianiasię;
–korzystaniazdoświadczeńżyciowychwłasnychiinnychludzi;
–potrzebyposzukiwaniamożliwościuczeniasię;
–możliwościkorzystaniazuczeniasięwróżnorodnychsytuacjachżyciowych.
–związkustylużyciajednostkiijejrodzinyzichpoziomemzdrowiafizycznegoipsychicznego;
–różnychzasadachpostępowaniaizachowania,któresąprzyjętewróżnychspołeczeństwachiśrodowiskachorazichwpływienarelacjeinterpersonalne;
–życiuspołecznymśrodowisk,którejestregulowanepoprzezinterpretacjępodstawowychpojęćdotyczącychosób,grup,organizacjizawodowych,równościpłciibrakudyskryminacjiczłonkówspołeczeństwa;
–demokracji,sprawiedliwości,równości,obywatelstwie,prawachobywatelskichorazzapisachokreślającychichstosowanieprzezróżneinstytucjenawszystkichpoziomachspołecznegofunkcjonowaniapodanychwKarcie
PrawPodstawowychUniiEuropejskiejimiędzynarodowychdeklaracjach;
–głównychwydarzeniachwspółczesnychihistorycznych,
–treścicelówiwartości,jakimikierująsięeuropejskieruchyspołeczneipolityczne;
–integracjieuropejskiej,strukturachUEizwiązkuzichgłównymicelamiiwartościami;
–różnorodnościtożsamościiodmiennościkulturowejwEuropie.
1.wiedzao:
2.umiejętności
wzakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
2.umiejętności
wzakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
2.umiejętności
wzakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
2.umiejętnościw
zakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
2.umiejętnościw
zakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
Składowa
kompetencji–cechy
konstytutywne
Wskaźnikikompetencji–cechykonsekutywne
–konstruktywnegoporozumiewaniasięwróżnychśrodowiskachpoprzezwykazywaniesiętolerancją,wyrażanieirozumienieróżnychpunktówwidzenia;
–społecznegonegocjowaniapołączonegozezdolnościątworzeniaklimatuzaufaniaorazempatii;
–radzeniasobiezestresemifrustracjąorazichkonstruktywnegowyrażania;
–rozróżnianiasferosobistejizawodowejwkontekściefunkcjonowaniaspołecznegoiobywatelskiego;
–efektywnegozaangażowaniasię,wrazzinnymiludźmi,wdziałaniapubliczneorazwsolidarnerozwiązywanieproblemówstojącychprzedlokalnymiiwiększymispołecznościami;
–krytycznejitwórczejrefleksjiorazkonstruktywnegouczestnictwawdziałaniachspołecznościlokalnychisąsiedzkich;
–podejmowaniadecyzjinawszystkichpoziomach,odlokalnego,poprzezkrajowy,poeuropejski,szczególniewdrodzegłosowania.
–współpracy,asertywnościiprawościjakowarunkówspołecznegowspółistnienia;
–potrzebydocenieniainnychludziiszanowaniaich;
–potrzebypokonywaniawłasnychuprzedzeńiosiąganiakompromisów,
–potrzebyposzanowaniaprawczłowieka,wtymrównościjakopodstawydemokracji,orazuznaniairozumieniaróżnicwsystemachwartościróżnychreligiiigrupetnicznych;
–uczestnictwawdemokratycznympodejmowaniudecyzjinawszystkichpoziomachfunkcjonowaniaspołecznego;
–wykazywaniasiępoczuciemobowiązku,zrozumieniaiposzanowaniawspólnychwartości,takichjakrespektowaniedemokratycznychzasadniezbędnychdozapewnieniaspójnościwspólnoty;
–działalnościobywatelskiej,wspieraniaróżnorodnościispójnościspołecznej,zrównoważonegorozwojuorazwartościiprywatnościinnychludzi.
–możliwościachdziałalnościosobistej,zawodowejlubgospodarczejstanowiącejkontekstpracyiżycialudzi;
–zasadachdziałaniagospodarki,szansachiwyzwaniachstojącychprzedpracodawcamiiorganizacjami;
–zasadachetycznychzwiązanychzróżnymiprzedsięwzięciamiorazichpozytywnymwpływienazarządzanie.
–proaktywnegozarządzaniaprojektami;
–skutecznejreprezentacjiinegocjacjiorazorganizowaniapracyindywidualnejizespołowej;
2.umiejętności
wzakresie:
3.pozytywnapostawa
wobec:
1.wiedzao:
2.umiejętności
wzakresie:
