Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosjaiZwiązekRadziecki
13
tatarsko-mongolskiegonastąpiłow1480r.wrazzpowstaniemscentralizowanego
państwamoskiewskiegozestolicąwMoskwie13.
WkońcuXViXVIw.miałomiejsceumacnianiesięwielonarodowościowego
państwa.ZapanowaniacaraIwanaIVGroźnegopodbitezostałychanatykazański
-w1552r.iastrachański-w1556r.DoRusiprzyłączonotakżetakienarodowo-
ści,jakCzuwasze,Mordwini,KarelowieczyKomi.Ważneznaczeniedlarozwojuno-
wegowielonarodowościowegopaństwamiałouznaniezwierzchnictwaRusiprzez
Baszkirów14.
PozdobyciuAstrachaniaprzezcaraIwanaIVGroźnegow1554r.MorzeKaspij-
skieznalazłosięnahoryzoncieRosji.Jegozachodniewybrzeżezostałoopanowane
przezPiotraI,cozapoczątkowałopowolną,leczstałąekspansjęRosjinapołudnie.
WtrakciestarćzPersjąpodbitezostałowschodniewybrzeżetegoakwenu15.
WpołowieXVIIw.wgranicachpaństwaznalazłysięlewobrzeżnaUkraina,
SyberiaWschodniaiDalekiWschód16.PodkoniecXVIIw.Rosjaposiadałanaj-
większeterytoriumnaświecie17,awokresiepanowaniacaraPiotraIRosjaporaz
pierwszy-w1721r.-zostałaogłoszonaimperium.Pojegośmierciobszarpań-
stwawynosił15173573km18.
ZaczasówPiotraIwstrukturzeterytorialnejRosjiprzeprowadzonowielkie
zmiany19.W1708r.wprowadziłonpodziałkrajunaosiemguberni.Gubernią
zarządzałgubernatorzależnybezpośrednioodwładzynajwyższej.Wtensposób
osiągniętodużystopnieńcentralizacjiwrządzeniupaństwem.Początkowogu-
bernieobejmowałybardzorozległeobszary.W1719r.utworzono50prowincji
omniejwięcejjednakowejpowierzchni.Prowincjedzieliłysięzkoleinamniejsze
jednostki-dystrykty20.Wtensposóbwprowadzononacałymwielkimterytorium
państwajednolityustrójadministracyjny21.
ZapanowaniaPiotraI,wrezultaciewojnypółnocnej,wpoczątkachXVIIIw.Rosja
uzyskaładostępdoBałtyku.NadNewąwzniesionoPetersburg,doktóregow1712r.
13ZwiązekRadziecki.Przyroda.Człowiek.Gospodarka,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,War-
szawa1975,s.144.
14Ibidem,s.145.
15K.Kubiak,Wokółjeziornegomorza,[w:]DziejenaJedwabnymSzlaku.Chiny-AzjaŚrodkowa-Eu-
ropa,„Polityka-pomocnikhistoryczny”2021,nr2,s.97.
16J.Potulski,RolaiznaczenietradycjiwfunkcjonowaniuwspółczesnychinstytucjipolitycznychwRo-
sji,EuropejskieCentrumEdukacyjne,Toruń2005,s.19.
17K.Bazylewicz,S.Bachruszyn,A.Pankratowa,A.Focht,HistoriaZSRR.CzęśćII,PaństwoweZakła-
dyWydawnictwSzkolnych,Warszawa1954,s.3.
18J.Potulski,op.cit.,s.19.
19K.Bazylewicz,S.Bachruszyn,A.Pankratowa,A.Focht,op.cit.,s.35.
20P.Eberhardt,ZmianypodziałówadministracyjnychwCesarstwieRosyjskim,wZwiązkuSowieckim
orazwFederacjiRosyjskiej,„StudiazDziejówRosjiiEuropyŚrodkowo-Wschodniej”2010,t.45,
s.242.
21K.Bazylewicz,S.Bachruszyn,A.Pankratowa,A.Focht,op.cit.,s.35.
