Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójumiejętnościkomunikacyjnychispołecznych...
17
typunmiłomi”,ściskającdłoń.Potrafiąrównieżodczytywaćsygnały,któreświadcząotym,
czydrugaosobajestzainteresowanatematemrozmowy,czynie.Jeślizauważają,żeichwspół-
rozmówcawyglądanaznudzonego,małozainteresowanego,pytająnp.:nChceszusłyszećwię-
cej?”.Jeślidrugaosobaniemaochotykontynuowaćrozmowy,potrafiązadaćpytaniewstylu:
nOczymterazchceszporozmawiać?”.Takichumiejętnościniemajądzieciwspektrumautyzmu.
Istotnymelementemefektywnejwspółpracyjestumiejętnośćzapraszaniadrugiejoso-
bydozabawy.Kompetencjatawymaganajestwsytuacjachzwiązanychzwyboremza-
bawkilubgry,pozyskaniapartneradonowejaktywności:nChceszsięzemnąpobawić?”
lubnChceszzagrać?”.Bardzoważnymelementempodczaszabawyjesttakżeumiejętność
czekanianaswojąkolej.Dzieciomotypowymrozwojuzłatwościąprzychodzizabawana-
przemienna,wktórejbierzeudziałwaktywnościrazjeden,razdrugigracz.Momentspo-
kojnegoczekanianaswojąkolejpowoduje,żeuczestnicyzabawysązadowoleniipragną,
abykażdyuczestnikwjaknajlepszysposóbwykorzystałswojąturę.Obserwacjetychże
procesów,poczynionewtrakciezajęćzwykorzystaniemmatyedukacyjnej,możnawyko-
rzystaćdodiagnozyrozwojudziecka.
Dzieciotypowymrozwojupotrafiązapytaćozasadygry,werbalizująkomunikatytypu
nJaksięwtogra?”.Dziecizdeficytamirozwojowymi,wtymdzieciwspektrumautyzmu,
posiadajątrudnościjużodsamegopoczątkugry.Wcodziennejpracyobserwujemydzieci,
któreniechcą,abyktośinnyrozpoczynałzabawę,niepotrafiąsamodzielnie,intencjonalnie
zapytać:nChcesz/możeszbyćpierwszy(-a)?”.Ztrudemakceptujązamianęrólwczasiegry.
Podczaszabawynamacieedukacyjnejmożnazaobserwowaćzachowaniadzieciwskazujące
nabrakumiejętnościradzeniasobiezprzegraną.Kiedygrajązkolegami,rówieśnikami–
wygrywają,aleteżponosząporażkę,którawywołujeunichnieprzyjemneuczucia.Sytuacje
takieniejednokrotniewytrącająwszystkichuczestnikówzabawyzrównowagi,wzbudzając
uczuciesmutku,złości.Problemyzbrakiemumiejętnościradzeniesobiezporażkamiczę-
stostanowiąważnysygnałdiagnostycznyidlategonigdynienależyichlekceważyć.Uczu-
ciainnychludzimogą,leczniemusząbyćtakiesamejaknasze.Kiedydostrzegamyuczucia
drugiejosobyioferujemyjejpomoc,uważasię,żepotrafimywspółodczuwać,jesteśmy
empatyczni.Topotrzebnaiważnacecha,dziękiktórejłatwiejjestnamdbaćorelacje,pie-
lęgnowaćprzyjaźń.Wieledzieciwspektrumautyzmumatrudnościwodczuwaniuirozu-
mieniuuczućinnych.Dziejesiętak,dlategożesygnałyniewerbalne,wynikającezmowy
ciała,sądlanichniezauważalne–niemajążadnegoznaczenia.
Elementemistotnymdlaprawidłowegorozwoju,wtymrozwojuumiejętnościkomuni-
kacyjnych,jestzdolnośćakceptowaniaodmowy.Tonormalne,żerodziceinauczycielemó-
wiączasemnnie”.Wielunaszychpodopiecznychposiadadużetrudnościzzaakceptowa-
niemodmowyorazopanowaniemzłościiagresjiwtegotypusytuacjach.Posiadająrównież
trudnościwradzeniusobiezbłędami.Jedneznichsąmniejsze,innewiększe,ważnejest
natomiast,byumiećsobieznimiradzić,niepoddawaćsię,próbowaćponowniewykonać
zadanie.Uczniowiewspektrumautyzmuniepotrafiąwzadowalającysposóbradzićsobie
zbłędami.Szybkorezygnujązpodejmowaniakolejnychprób,nieumiejąefektywnieprosić
opomoc,wątpiąwswojemożliwościinieucząsięnabłędach.Występujeunichdużyopór
wobecpróbowania,podejmowanianowychaktywności.Wieleznichboisięangażować
wnowezadania.Przekonaniedzieckadopodjęcianowejpróbywykonaniazadanianiekie-
