Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ujmowaćjakoprocespłynny,ciągły,biegnącyrazwolniejrazszybciej,w
tempiezależnymodjakościiwielkościstymulacjizewnętrznejjakiej
podlegaobiekt,lubjakoprocesdającysiępodzielićnaodmienne
jakościowoetapy(fazy,stadia,kroki).Wobydwuprzypadkachrozwój
będziejednakwartościowanypozytywnie.Wsytuacjigdyrozwój
traktowanyjestjakoprocesciągły,zmianymającharakterilościowy,w
przypadkuzaśujmowaniarozwojujakonastępującychposobieetapów
zmianyilościoweosiągająpewienstankrytycznydoprowadzającdo
zmianjakościowych
39.Należyzatemwyraźnieoddzielićiopisaćtedwa
rodzajezmianiwskazaćzaP.H.Millerem,iżzmianyilościoweto
zmianyodnoszącesiędoróżnicwwielkościjednegolubkilku
parametrów(wielkości,częstości,stopnianasilenia).Natomiastzmiany
jakościoweokreślićtrzebajakowskazującenanowewłaściwości,reakcje
lubzachowaniawyróżnionegoobiektu(zmianyrodzajówlubtypów,tzn.
takiewktórychnowajakośćniemożezostaćzredukowanado
wcześniejszychelementów,awięczmianywbudowie–strukturze,lub
organizacji–funkcji)
40.
Analizacharakteruzachodzącychzmianmożestaćsiępodstawą
dostworzeniatrzechmodeliujmowaniazmianyrozwojowej:modelu
liniowego,stadialnegoorazcykliczno-fazowego(rys.2)
41.Wmodelu
liniowymrozwójnastępujepoprzezaddytywne,proste,dodawaniedo
siebieposzczególnychelementów(należyjednakróżnicowaćgood
prostegowzrostu,bowiemprzyrostlububytekmusinosićznamiona
zmianyrozwojowej).Obejmujeontylkozmianytypudodawania
(kumulowaniasięefektów)orazzmianytypusubstytucji(zastępowanie
starychwłaściwości,czyformwcałościlubczęściprzeznowe).Model
stadialnynatomiast,zawierającywsobiemodelliniowy,wyrażasię
39Wgenetycezmiennośćnieciągłacharakteryzujezwyklecechyjakościoweinosi
nazwępolimorfizmu,natomiastzmiennośćciągła–cechyocharakterzeilościowym(do
tejkategoriizaliczasięrównieżcechymerystyczne,czylitakiektóremożnapoliczyć).
Jednakówpodziałnazmiennośćciągłąinieciągłąchoćużytecznywrozważaniach,w
rzeczywistościpozostajedośćarbitralny,gdyżwielucechniedasięjednoznacznie
zakwalifikować.Por.H.Krzanowska,A.Łomnicki,J.Rabiński,H.Szerski,J.M.
Szymura,Zarysmechanizmówewolucji,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
2002,s.78-79.
40A.Brzezińska,J.Trempała,Wprowadzeniedopsychologiirozwoju,[w:]J.Strelau
(red.),Psychologia.Podręcznikakademicki,GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,
Gdańsk2000,s.236.
41A.Brzezińska,J.Trempała,Wprowadzeniedo...,s.236.
26
