Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SewerynaWysłouchGRuchomegraniceliteratury
9
nia”:przemyślanąkompozycjępierścieniowąiokreślonykształtintonacyj-
ny,nadanyformąwierszawolnego.Aleczywyłączniesegmentacjawypo-
wiedzimadecydowaćoliterackościtekstu?
Ujawnienieautorówicałości,zktórychcytowanefragmentyzostały
wyjęte,pokazuje,żeintuicjaprowadzinasnamanowce.Najmniejwątpliwy
tekst(II)topoczątekrozważańfilozoficznychJolantyBrach-Czainyztomu
Szczelinyistnienia,awięcjesttofragmentdyskursufilozoficznego,aniedzie-
łoliterackie.Brach-Czainaprzewrotnieodcinasięodtradycyjnejontologii,
nieinteresujesięHbytemwogólności”imanifestujemiłośćdoegzysten-
cjalnegokonkretu.Iczerpiezliterackichformprzekazu,abytenkonkret-
Howocwiśni”-ijegoszczególnewalorynamuzmysłowić1.
Dwiezabawneklepsydry,zbudowanezzapisuformczasownikaHbyć”
wtrzechróżnychczasach:teraŹniejszym,przyszłymiprzeszłym,towier-
szekonkretneStanisławaDróżdżazcykluzatytułowanegoKlepsydra.Po-
przezdobórelementów,repetycjęiformęzapisuprzekazująrefleksję
nadczasem,jegopłynnośćizmienność.Cięcianagórzeinadolepod-
kreślająfragmentarycznośćobrazu.Jednaklepsydrapokazujeprzecho-
dzenieteraŹniejszościwprzeszłośćiunieważnieniejejprzeznapór
przyszłości.Druga-ściśnięcieteraŹniejszościpodpresjątego,cobyło,
itego,cobędzie.KlepsydryDróżdżaniedająsięzlekceważyći-coniebez
znaczenia-niesąwliteraturzeosamotnione.Realizująpodstawoweza-
łożeniatzw.poezjikonkretnej,popularnejnaZachodziewlatach50.
i60.(wPolscewlatach70.),amianowiciejejspecyficznystosunekdo
słowa.DlakonkretystówsłowomiałostaćsięHsłowoobrazem”iHsłowo-
przedmiotem”,odartymzsemantykiisymbolicznegoznaczenia2.Miało
manifestowaćswojąmaterię-stądjegoizolacja,wydobywaniewalorów
graficznychpoprzezformęzapisuisprowadzaniedorangiprzedmiotu.
Wtakiejsytuacjiskładnia,którawyznaczarelacjeizależnościmiędzy
pojęciami(lubsegmentamiwypowiedzi),stajesięzbędnaizostajepod-
dana
dalekoidącejredukcji.SłowaHdooglądania”eksponowanebyłyna
dużychplanszachiwystawianewsalonachwystawowych.Czymożnapo-
minąćdokonaniaXX-wiecznychkonkretystów?Mająoniswoichsław-
1AnalizujetenproblemG.Grochowski(zob.G.Grochowski,Międzytraktatem
apoematem.HSzczelinyistnienia”JolantyBrach-Czainy,w:tegoż,Tekstowehybrydy.Literac-
kośćijejpogranicza,Wrocław2000).
2Oprocesachsemantycznychwwierszachkonkretystówpisałamszerzejwpracy
Odsłowadoornamentu.Semiotyczneproblemypoezjikonkretnej,w:S.Wysłouch,Literatu-
raisemiotyka,Warszawa2001.
