Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ONOWELACHWŁOSKICH...
11
FrancescoStraparola6.ZbiórnowelMierieżkowskiegojestwgruncierzeczywtór-
artystycznąkompilacjąutworówlubpomysłówwłoskichautorów,którzysami
czerpalizróżnychźródeł,czegodowodemjestanonimowaseriakrótkichopowieści
zatytułowanychNovellinoijejniejednorodnagenezasięgającaBibliiilegendan-
tycznychoraztekstówrodzimych,francuskich,prowansalskichiłacińskich.
Twórczośćnowelistówwłoskichbyłaprawdziwąkopalniątematównietylko
dlaMierieżkowskiego,aletakżedlainnychpisarzy,wtymdlasamegoWilliama
Szekspira,który,piszącRomeoiJulię,wykorzystałprastarymotywznoweliLu-
igiegodaPortaHistorianiedawnoodkrytaodwojguszlachetnychoblubień-
cach7.Mierieżkowskinieukrywałźródełinspiracjiswychpierwszychpróbpro-
zatorskich,oczymświadcząchociażbypodtytułynowel.Itak,Rycerzprzyko-
łowrotkutonietyleparafrazanoweliCudownakrotochwilauczynionaprzez
pewnąniewiastędwómbaronomwęgierskim,którejautoremjestMatteoBan-
dello,ilejejwolnyprzekład.PodobniemasięrzeczzPrzemianą,którajestnieco
skróconąwersjąutworuAntoniaManettiegoNowelaosnycerzu,cogozwali
Grubym8.ZkoleiŚwiętySatyrMierieżkowskiegobardziejprzypominajeden
zutworówAnatolaFrance)apodtymsamymtytułemniżautentycznąlegendę
florencką.Gdybyniefakt,żenowelazostałaprzezpisarzaopatrzonainformacją
È3À.ÔðIíuI,możnabymuzarzucićplagiat,utwórtenbowiemnietylenawią-
zujedoprozypisarzafrancuskiego,ilejestdokładnymtłumaczeniemjegoopowia-
daniaowczesnymrenesansiepodtymsamymtytułem9.Winnychnowelach
zomawianegozbioruMierieżkowskiegorównieżodnajdujemypomysłyzaczerp-
niętezutworówwłoskichautorów1wpostaciokreślonychwątków,motywów,
epizodów,sytuacji.
WnowelachMierieżkowskiegobezwątpieniaodnajdujemycechytypowedla
styluwłoskiejnowelirenesansowej.Najsilniejnarzucającymsięwyrazemtej
stylizacjijestumiarkowanenasyceniejęzykaitalianizmamiilatynizmami.Bar-
baryzmyowewystępująwwersjioryginalnejitozarównonazwywłasne
(nlæoâaííHToproâaníacTapoMPûíKe1MercatoVecchio»;n×epeçíe-
cKoniKoneTeMóoáeùanHâûrolíoeHno÷¸TíoeMecToçíaMeíocnanií.íoro
6Noweliścitamtychczasówdużopisali,np.MatteoBandellowswoimdzieleNovelle,bę-
dącymzbioremkilkusetnowel,stworzyłdoskonałyiwiarygodnywizerunekcodziennegożycia
iobyczajówepoki;jesttoprawdziwagaleriaróżnychludzi1odkrólaprzezartystędokupca,
rzemieślnikaichłopa,którąuzupełniająopisymiastiwsi.KolejnypisarztoFrancoSacchetti.Jego
najważniejszedziełotozbiórTrecentonovelle,zktórychzachowałosięponaddwieścienowelza-
wierającychfacecjeianegdotyzczternastowiecznegożyciawłoskiego.TommasoGuardatizaśpisał
nowelerealistyczneiantyklerykalne.Zob.M.Brahmer:Wstęp.W:Dawnanowelawłoska.Wybór
J.Gałuszka.Warszawa1969.
7Zob.J.Gałuszka:Posłowie.W:L.Porto:RomeoiJulia.Warszawa1963,s.51156.
8Zob.Dawnanowelawłoska...,s.1211151,s.2571272.
9Zob.A.France:ŚwiętySatyr.Tłum.J.Rogoziński.W:A.France:Opowiadania.Wy-
borudokonałJ.Adamski,wstępemopatrzyłJ.Rogoziński,przeł.E.Bąkowska[iin.].
Warszawa1957,s.2811303.