Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
HALINAMAZUREK
tworzynowy,niepowtarzalnydramat,zmuszającyodbiorcędointelektualnej
gryzautoremizzagadkowątreściąjegodzieł,dogrywgrę.
InnyrodzajdramatuproponujeJewgienijGriszkowiec.Inietylkodlatego,
żetworzymonodramy.Autorniepisze,jakzwykłosiętorobić,najpierwtekstu,
leczimprowizujegoprzedwidownią.Dopieropotemgozapisujeipublikuje.
Gragonasceniesamiwzależnościodpublicznościorazkraju,wktórymwy-
stępuje,przekształcajegotreść,wprowadzanowewątki,niektóreusuwa,żeby
jegoutwórstałsięzrozumiałydlawszystkich,nietylkodlaRosjan.Uniwersa-
lizmjestcechąpodstawowąpsychologicznychmonodramówGriszkowca.Śle-
dzionwnichbiegwłasnychmyśli,którewpercepcjiświataprzeskakują
zprzedmiotunaprzedmiot,zezdarzenianazdarzenie,zjednejwiadomościna
drugąitd.Dramaturgzastanawiasię,jaktojestmożliwe,żeczłowiekowiprzy-
chodzidogłowywieleróżnychmyśli,itojednocześnie.Wtymsamymmo-
mencielecigdzieśsamolot,płyniestatek,winnejczęściświataktośidziedo
szkoły,ktośinnyoglądawmuzeumobrazitd.Człowieksobietouświadamia
imyśliowszystkimjednocześnie.Griszkowiecanalizujeiinterpretujezwykłe
ludzkiezachowaniaimyśli,dzielącsiętymnasceniezpublicznością,doktórej
zwracasięzpytaniami,boniewyobrażasobiewystęputylkodlasamegosiebie,
choćomawiawszystkonaswoimwłasnymprzykładzie.Sięgadozakamarków
ludzkiejmyśliiduszy,koncentrującsięnadtym,nadczymczłowiekzwyklesię
niezastanawia,adopierozaczynauzmysławiaćwkontakciezGriszkowcem-
-aktorem.Niektórzykrytycynazywajątegodramaturgannowymsentymenta-
listą”,majączapewnenauwadzefakt,iżczęstowracaondowspomnień,np.
zdzieciństwa,zeszkoły,zesłużbywwojsku.Niemożnasięztymzgodzićdo
końca,bopisarzwcalenierozczulasięnadwydarzeniamizprzeszłości.Mówi
czasemonichzrozrzewnieniem,aleskupiasięnawnikaniuwludzkiemyśli
towarzyszącezwykleprzedstawianymsytuacjom,takim,wktórychznalazłsię
kiedyśsamautor,takim,którezdarzająsięwszystkimludziom.
PośródreformatorównajnowszegodramatuważnemiejscezajmujeIwan
Wyrypajew,podobniejakijegopoprzednicy,znanydobrzepozagranicamiRo-
sji.Wartonadmienićwtymmiejscu,żewnowymdramacierosyjskimautorzy
kładąnacisknawyjątkowąrolęsłowajakonajważniejszegotworzywadramatu
iteatru.Wyrypajewzaznaczazarazpotytulejednejzeswoichsztuk,żejedy-
nymjejbohateremjestnapisanytekst.Przestrzeńdramaturgicznaiprzestrzeń
scenicznaniesązatemdlaniegoistotna.Jaktwierdzi,sztukęmożnazagrać
wpustejprzestrzeni.WyjątkoweznaczenietekstusłownegopodkreślaWyrypa-
jewpoprzezpowtórzeniawypowiedzipostaciorazpoprzezwprowadzenie
swoistychrefrenówubarwiającychakcję,wktórejzazwyczajbiorąudziałtylko
dwielubtrzypostacie.Wyrypajewporuszaproblemsamotnościczłowieka
wdzisiejszymświecie.Naplanpierwszywysuwajednakposzukiwanieprzez
niegosensużycia,istotybytuorazpróbęzaakceptowaniaotaczającejrzeczywi-
stościprzezbohaterów,dążącychusilnieinieprzebierającychwśrodkach,aby
