Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Rynekpracy
awłaściwienaobszarzesocjologiiekonomicznej.Socjologiawswymhistorycz-
nymrozwojubardzodługozajmowałasięrynkiembezzwiązkuzkoncepcjami
idefinicjamiekonomicznymi.Początkowobowiemklasycznaekonomiaujmo-
wałagojakomechanizmcenotwórczyialokacyjnywdanejprzestrzenigospo-
darowania,potemwokresieprzełomumarginalistycznegoprzeniesionopunkt
ciężkościnamechanizmustalaniasięrównowagirynkowej.Niebyłytopodejścia
interesującedlasocjologów.DopieropraceLudwigavonMisesaijegoucznia
FriedrichavonHayeka,ujmującerynekwkategoriachspecyficznegoprocesu,
zbliżyłyniecosocjologięiekonomięwswychzainteresowaniach.Widzielioni
bowiemrynekjakoproces,wprawianywruchwwynikuwewnętrznejgrydziałań
różnychuczestników,kooperującychzesobąwwarunkachspołecznegopodziału
pracy(Mises1991;Hayek1998,1989).MaxWeberjużwcześniejrozwinąłkon-
cepcjęrynkujakonarzędziawładzywwalceekonomicznej,aznaczniepóźniej
dokonał–jakżeistotnegorównieżdlaekonomii–rozróżnieniawymianyikon-
kurencjijakodwóchrównorzędnychmechanizmówdefiniującychrynekjakotaki
(Weber2002,wyd.niemieckie1922).
Ostatecznezbliżeniemiędzysocjologicznąiekonomicznąanaliząrynkumo-
głosięjednakdokonaćdopierowwynikurozwojuneoinstytucjonalnegopodejścia
wekonomii.Wjegorezultacierynekjakotakidefiniowanyjestjakospołeczna
instytucja,któraułatwiawymianę(Coase1988).Społecznainstytucjajestrów-
nocześniejednymztakzwanychpierwotnychpojęćsocjologiiikompetencjeso-
cjologicznewwyjaśnianiufenomenurynkumogłybyćspożytkowywanebardzo
szeroko,jakożesamrynekjestujmowanyjakospołecznainstytucjawystępująca
zawszewpewnymkontekściehistorycznymikulturowym(Abolafia,Biggart1991).
Wniniejszejpracyniezamierzamposługiwaćsięneoinstytucjonalnymika-
tegoriamiekonomii.Nagrunciepolskimmamydwiedobreprace,poruszają-
ceprobleminstytucjonalizmuwekonomiiisocjologii,rozważającemożliwości
zbliżeniainstytucjonalizmówtychdyscyplin.Jednaznichzostałaopublikowana
(Chmielewski2011),druga–miejmynadzieję–zostanieopublikowana(Radzka
2008).Mojauwagabędzieskupionanatradycyjnymrozumieniuinstytucjina
grunciesocjologii.Aczkolwiekurokniektórych,pozornieściśleekonomicznych,
pracjestnieodpartydlasocjologazajmującegosięrynkiem(np.tekstCommon-
saorozwojurynkuobuwniczegoz1909),toklasycznepodejściasocjologiczne
(Spencer,Durkheim,Veblen,Parsons)uważamzanajbardziejwłaściwedlaroz-
patrywanianowychzjawiskiichrozwoju.Pomimożewsocjologiirozumienie
instytucjiznaczniesięrozwinęło,nadaltradycyjnejejpojmowaniejakowyraźnie
wyodrębnionegowdanymspołeczeństwiezestawustabilnychzasadzachowania
irozumieniaichzasadnościwoparciuonormatywneprzekonaniajestprzy-
datne.Instytucjetakrozumianesąwyrazemkooperacjispołecznejipodstawą
strukturalizacjidziałań.Zakładam,żeinstytucjonalizacja(proceskonstytuowa-
niaipodtrzymywaniasięinstytucji)wdługiejperspektywieczasowejdobrze
opisujedojrzałośćformżyciaspołecznego.
Celemniniejszejpracyjestwięcprzedstawienieprzedewszystkimprocesu
powstawaniainstytucjirynkupracyispołecznychaspektówjejfunkcjonowania:
