Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rynekpracyjakoprzedmiotzainteresowaniasocjologii
19
Pozwalatouznać,żegratoczysięniezawszezgodnieznimi,leczzupełneich
pomijanieświadczyonieobecnościrynku.
Reguła,żepracownicyipracodawcydziałajązgodniezzasadąmaksymalizacji
własnychkorzyści,jestnarynkupracyoczywista.Pracownicypragnąpracydobrze
opłacanej,opartejnastabilnymkontrakcie,czylipewnej,wykonywanejwdobrych
warunkach,ciekawejiznaczącejspołecznie,awięcobdarzanejprestiżem.Jedno-
cześnie,wzamianzatenagrody,najchętniejwykonywalibypracę,doktórejniepo-
trzebnybyłbydużywysiłek,czyliłatwą.Klasycyhumanistycznejteoriimotywacji
pracyudowadniająjednak,żeniejestprawdą,jakobyczłowieknaturalniedążył
domniejszegowysiłkuwpracyzadanenagrody.Socjologiarozpatrujestosunek
dowysiłkuwkontekścieprocesówsocjalizacjidopracy,utrzymując,żeto,czy
pracownikstroniodwysiłku,czygoakceptuje,zależyodniejawnych,azinterna-
lizowanychwzorcówpracy,którychźródłapodmiotowetworzą:rodzina,szkoła,
gruparówieśnicza,studia,firma,grupapracownicza,środkimasowegoprzekazu.
Nośnikiemsocjalizacyjnymjestoczywiściekulturanarodowaikulturaorganiza-
cyjna,decydująceotym,nailepracownikjestzdolnydopodejmowaniatrudnych
zadań.Wmyślzasadymaksymalizacjipracodawcyzkoleipragnąotrzymaćzaofe-
rowanewynagrodzeniepracęmożliwiewysokiejjakości,pracownikasumiennego
ioferującegotakizespółzachowań,któryjestwdanejsytuacjinajbardziejpożą-
dany.Pracodawcy,gdybyzbytdalekoodeszliodzasadymaksymalizacjikorzyści,
szybkoprzegralibyzeswymikonkurentamirynkowymi.Wrezultacieipracodaw-
cy,ipracownicystosujązasadęoptymalizacjilub–niecołagodniejszą–zasadę
akceptacjipierwszegozadowalającegokontraktu.Abysprawniefunkcjonować,
rynekzasadniczopotrzebujeuznaniadlaekonomicznychmotywówrządzących
jegopodmiotamiiprawadozaspokajaniaichwsposóbspołecznieakceptowany.
Zasadadruga,żesiłaroboczajestdoskonalemobilna,tojestposzukuje
konsekwentnielepszychtypówprac,takżejestwwarunkachrynkuprawdzi-
wa.Ludzierzeczywiścieszukająlepszychprac,podejmująwysiłekedukacyjny,
bysprostaćnowymwyzwaniom,wsposóbciągłyoceniająstosunekwkładudo
efektu,bynieczućsięwykorzystanymi.Mobilnośćsiłyroboczejzależyjednak
odtego,wjakimstanieznajdujesięrynekpracy.Jeśliwystępujenanimduże
bezrobocie,decyzjeozmianiepracodawcysąbardzoostrożne,siłaroboczajest
„onieśmielona”wdecyzjachomobilności.Nawetjeżelibezrobocieniejestdu-
żymzagrożeniem,istniejąspecyficznegrupyzniechęconychdoposzukiwań:są
todługotrwalebezrobotni,ludziezmarginalizowaniorazgrupymniejszościowe,
wtymniskowykwalifikowanekobiety.„Zniechęceni”i„onieśmieleni”niewierzą,
żeistniejepraca,którąmoglibyotrzymać,nawetwtedy,gdybyichoczekiwania
codowarunkówbyłyskromne.Stopieńmobilnościsiłyroboczejogółemzależy
oczywiścieodjejdoświadczaniarynkupracy:jestzrozumiałe,żetamobilność
będziepoczątkowoniewielkawtychtypachgospodarki,wktórychrynekdługo
niefunkcjonował.Ruchliwośćsiłyroboczejzależyteżodmechanizmówinnych
rynków:przykładoworynekdóbriusług(takzwanabogataofertarynkowa)
jestsilnymmotywatoremmobilności,rynekmieszkańiusługtransportowych
decydujeołatwościprzemieszczaniasięitp.Omobilnościsiłyroboczejdecyduje
