Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Turystykajakoprzedmiotbadańekonomicznych
PrzyjmująckryteriamodernizacjiD.Lernera31,możnauznać,żeturystyka
przyczyniłasiędowzrostuprodukcjiikonsumpcji,przeniknięciadospołeczeń-
stwaracjonalnychwzorówkulturowychibyłajednymzelementówswobodnej
ruchliwościspołecznej.OpierającsięnakoncepcjiRostowa32,rozpoczętoba-
daniafazrozwojowychobszarówturystycznych.Najczęściejprzytaczanawtej
dziedziniebadańjestteoriaR.W
.Butlera,którywyróżniłsześćfazrozwojowych
miejscarecepcjiturystycznej:eksploracji,wprowadzenia,rozwoju,konsolidacji,
stagnacjiiupadkulubożywienia33.
Rozwójturystykiujmowanyjesttakżewkategoriachfunkcjonalnychprze-
strzeniturystycznej.DużywkładwtennurtbadańwniósłS.Liszewski,identyfi-
kującczteryrodzajeprzestrzeniwróżnychetapachrozwojuturystyki:eksplora-
cji,asymilacji,kolonizacjiiurbanizacjiturystycznej.Wśródteoretykówdominuje
pogląd,żeprzebiegtegoprocesuzależywłaściwieodpoziomurozwojucywili-
zacyjnegodanegokraju,specyfikisystemuspołeczno-gospodarczego,atakże
odjegocharakteru(krajemisyjnyczyrecepcyjny).PraceD.Pierce’apokazały,
żerozwójturystykimawielewymiarów:społeczny,kulturowy,ekonomiczny
ipolityczny,atakżeżeniezawszemusimiećcharakterpozytywny–zarówno
wsferzeekonomicznej,jakiprzyrodniczej34,główniewregionachsłaboroz-
winiętych,którepełniąfunkcjerecepcyjne35.
Nurtstrukturalistyczny36rozwijałsięintensywniewlatach60.XXwieku.
Ujegopodstawleżałozałożenie,żestrukturygospodarczepaństwrozwijających
sięsąnatyleróżneniżwkrajachuprzemysłowionych,żepodobneczynniki
31Najczęściejwymienianymikryteriamimodernizacjisą:określonyrozwójgospodarczy,
uwzględniającystaływzrostprodukcjiikonsumpcji,określonystopieńzaangażowaniaspołecznego
wpolityce,przeniknięciedospołeczeństwaświeckichiracjonalnychnormiwzorówkulturowych,
swobodaruchliwościspołecznej,odpowiadającapodanymwartościom,zmianawdominujących
typachosobowości,polegającazwłaszczanapotrzebiedziałania(szerzejpatrz:D.Lerner,
J.S.Coleman,Modernisation,[w:]InternationalEncyclopediaofSocialSciences,NewYork1968,
s.394–395).
32WedługkoncepcjiRostowafazastartugospodarczegocharakteryzujesięwzrostemliczby
powiązańzzagranicą,otwarciemsięgospodarkinarodowej,zmianąwstrukturzeprodukcji,
wzrostemznaczeniaprzemysłuprzetwórczego,rosnącąproduktywnościączynnikówwytwór-
czych,wzrostemznaczeniaoszczędnościiinwestycji(G.Ancyparowicz,Teorieekonomiczne
W.W
.Rostowa,PWN,Warszawa1986,s.59).
33R.W
.Butler,Theconceptofatouristareacycleofevaluation:implicationsformanagementof
resources,flCanadianGeographer”,1980,no.1.
34Dolat60.XXwiekutraktowanoturystykęjakoprzemysłwręczczysty(por.P
.Shackleford,
SustainableTourisminthepostRiocontext:principlesandprogrammes,[w:]WorldConferenceon
SustainableTourism,Lanzarote1995).
35Napodstawie:W
.Alejziak,Genezairozwójteoriiturystyki,flFoliaTuristica”,1998,nr4,s.1–21;
A.Kowalczyk,Geografiaturyzmu,PWN,Warszawa2000,s.46.
36Nurttenuważanyjestzaopozycyjnywstosunkudodoktrynneoliberalnych.Patrznp.Ch.Col-
clough,StructuralismversusNeo-liberalism:AnIntroduction,[w:]StatesorMarkets?Neo-liberalism
andtheDevelopmentPolicyDebate,red.Ch.Colclough,J.Manor,ClarendonPress,Oxford1991.
