Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Berlin
todlatego,żesplątaneprocesykonstytuująceschyłkowąepokęsąniezro-
zumiałe,mroczne.
Benjaminpróbujeodwrócićwartościowanietegocienia:„Światpo-
przestawiałmisięodniezrozumienia.Alewpozytywnysposób:niezrozu-
mienieujawniałościeżkiwiodącedojegownętrza”
8
.Dlategojestuprzywi-
lejowanymprzewodnikiemprzezwszelkieschyłkoweformacje.Również
dzisiaj.Kondycjęzbiorowegopodmiotuzepokischyłku,gorączkowe
rozedrganieswójsensukrywającewcieniu,Arendtlakonicznienazywa
„czarnymduchemnudy”.Benjamin,bardziejtuskłonnydozrozumienia,
rozpisujejewmetaforzesaturnicznejmelancholii.Czarnanuda,melancho-
lia,chronicznadepresja.Zawszeprzynosi„chorobliwepożądanierzeczy
egzotycznych,nienormalnychiodmiennych”.Wnadmiernienormalnym
stuleciumieszczaństwa.
sposÚpnienieatmosferyaleprzeżyte
retroaktywnie
InnyżydowskiemigrantzNiemiec–wstrasznychlatachczterdziestychpi-
szącywStambule9–zeznakomitąintuicjąpochylałsięnadświadectwem
pewnejdawnoprzeszłejepokischyłkowej.Zintuicjąznakomitąinieprzy-
padkową–EricAuerbach,berlińczyk,urodzonywtymsamymrokucoBen-
jamin(1892),musiałpodobniedoświadczyć„berlińskiegodzieciństwaoko-
łorokutysiącdziewięćsetnego”.Dotknąłgowięczapewneówczarnyduch
nudy,skrytepoczuciebeznadziejności,materialnyprzesytpołączonyzod-
daleniemsprawludzkich,októrychtocechachepokipiszeArendt.Przez
jegościśleteoretycznystylprzeświecacoś,couBenjaminawielokrotnie
byłowyrażonewprost,choćbytak:„Jazdatrzeszczącądorożką,którapo-
suwałasięwzdłużLandwehrkanaliwktórejnaglerobiłomisięciężkona
sercu.Zapewneniezewzględunapożegnanieczynato,conadchodziło;
8
W.Benjamin,
Berlińskiedzieciństwonaprzełomiewieków
,s.65.
9
Zob.K.Bojarska,
WydarzeniapoWydarzeniu:Białoszewski–Richter–Spiegelman
,
s.221.
26
