Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZACHOWANiAAUTODESTRUKCYJNEMŁODZiEŻY
JegoklasyfkacjęuszczegółowiliPattisoniKahan[1983],którzypołączylipojęciabezpo-
średnichipośrednichzachowańautodestrukcyjnychzestopniemzagrożeniażyciaoraz
liczbąepizodów.Walsh[2014]zmodyfkowałwersjęklasyfkacjitychautorów.Zapro-
ponowałlistębezpośrednichipośrednichzachowańautodestrukcyjnych,napodstawie
którejmożnazłatwościądokonaćocenytakichzachowańukażdegopacjenta.
Bezpośredniezachowanieautodestrukcyjnewiążesięzuszkodzeniemtkanek,ato-
warzyszącymuzamiarjestzazwyczajjasny.TypbezpośrednitoUkażdaformaataku
nawłasneżycie,zdrowieiciało,ooczywistymzwiązkuizasadniczomałymodstępie
czasowymmiędzydziałaniemaskutkiem.Jestonazregułyintencjonalna,ozróżnico-
wanymstopniuuświadomienia,nieakceptowanakulturowoispołecznie”[Wycisk2001,
s.36].Takategoriazachowańdotyczyosób,którezrozmysłemwyrządzająsobieokreś-
lonąkrzywdę,ikrzywdatajestnatychmiastowa.Dobezpośrednichzachowańauto-
destrukcyjnychWalsh[2014]zaliczył:próbysamobójcze,poważnesamouszkodzenia
(wyłuszczeniagałkiocznej,autokastracja),samouszkodzenienietypowe(okaleczenie
twarzy,oczu,genitaliów),częsteformysamouszkodzenia(np.przecinanieskórynad-
garstków,rąk,nóg,przypalanieskóry).
Pośredniezachowanieautodestrukcyjnetotakie,któregoskutkikumulująsięiczę-
ściejsąodroczoneniżnatychmiastowe.Tentypautodestruktywnościodnosisiędo
zachowańłączącychsięzeszkodliwymskutkiemwsposóbnieoczywistydladanejosoby
iodległywczasie.Jejzamiaremniejestwyrządzeniesobiekrzywdy,aleraczejdąże-
niedouzyskaniakonkretnychkorzyści,którychkosztemsąnegatywnekonsekwencje.
Częstepośredniezachowaniaautodestrukcyjnetonadużywaniesubstancjipsychoak-
tywnych,zaburzeniaodżywianiasię,prowadzącedoutratyzdrowiasomatycznego,oraz
zachowanianiebezpieczne(ryzykowne).Dzieląsięonenatrzyrodzaje:sytuacyjne,f-
zyczneorazseksualne[Orbachiwsp.1991;Orbach,Lotem-Peleg,Kedem1995].
Zewzględunaprawdopodobieństwowystąpieniaszkodywyodrębniamymocneformy
autodestrukcji–czylibezpośredniozagrażającezdrowiuiżyciu,formyłagodneoraz
takie,którepotencjalnieszkodzą,aleteżprzynosząróżnekorzyści.Domocnychform
autoagresjinależą:samobójstwo,samookaleczenia,uzależnienia(odsubstancjiaktyw-
nych)orazautoagresywneformyodżywiania(anoreksjaibulimia).Łagodneformyto
uprawianiehazardu,zakupoholizmiuzależnienieodsieci.
Występujetakżepodziałnaautoagresjęwerbalnąiniewerbalną.Autoagresjawer-
balnapoleganazaniżaniuswejsamoocenypoprzezwmawianiesobiewłasnejma-
łejwartości,częstąkrytykęsiebieiswojegozachowania.Autoagresjaniewerbalna–
samookaleczenie–touszkodzenieciała,któremożemiećformęzadawaniasobiepo-
wierzchownychlubgłębokichranciętych,wbijanieostrychprzedmiotówwciało,poły-
kanieich,polewaniesiękwasem,przypalanie,łamaniekości,uszkadzanielubwycinanie
fragmentówciała,takżenarządówpłciowych,powiek,gałekocznychitp.Jesttoagresja
2
