Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Popierwsze,jesttosamodzielnyorganpaństwowy,zregułydziałającywoparciu
oprzepisykonstytucyjne,oddzielonyodadministracjiisądownictwa.
Podrugie,jestorganempowiązanymzparlamentem,zreguływsposóbstrukturalny,
gdyżnaogółjestprzezparlamentpowoływany(niekiedytylkoprzezgłowępaństwa),aza-
wszewsposóbfunkcjonalny,gdyżjegozadaniamieszcząsięwramachfunkcjikontrolnej
parlamentu.
Potrzecie,jesttoorganodwojakichzadaniach.Jednoznichpoleganawysłuchiwaniu
skargobywatelinanieprawidłowedziałaniaadministracji,aniekiedysądownictwaireago-
waniuwcelunaprawienianieprawidłowości.Drugiezzadańpoleganainformowaniupar-
lamentu,aniekiedyiopiniipublicznej,ostanieprzestrzeganiaprawaprzezadministrację
zpunktuwidzenialegalnościiewentualniesłusznościczysprawiedliwościrozstrzygnięć.
Poczwarte,jestorganemłatwodostępnymdlaskarżącego,alezarazemmającymswo-
bodęwdoborzerozpatrywanychspraw,którychnierozstrzygasamodzielnie,alejedynie
sugerujeichrozwiązanieorganom,doktórychsięzwraca,korzystajączeswegoautorytetu
wywodzącegosięzautorytetuparlamentu.
Niektórzyautorzyprezentująszerszeujęciekompetencjiombudsmana.Należydonich
Ibrahimal.-Wahab,wedługktóregoniezależnieodróżnorodnychuwarunkowańiróżnic
wzakresienadzoru,kompetencji,obowiązków,statusuczysposobupowoływaniaurzędy
ombudsmanacharakteryzująsiętym,żeodnosząsięonedoskargizażaleńobywatelioraz
wykonująnadzórnadwładzamipublicznymiiichurzędnikami
171
.
StanisławGebethner
172
uważa,żeombudsmanposiadakilkaznaczącychcech.Po
pierwsze–jestprzedstawicielemwładzyustawodawczej,przezniąpowoływanyiprzed
niąodpowiedzialny.Mimotoniektórzyombudsmanisąpowoływaniprzezparlamentykra-
jowe,ainni–naszczebluogólnokrajowym–przezgłowępaństwa.
Podrugie–ombudsmantotakiorgan,którystoinastrażyochronyprawiwolności
obywateliprzednaruszeniamizestronypaństwaijegoorganów.Częstoochronatanie
dotyczytylkoobywateli,aleiinnychpodmiotów,azakreskontrolijestszerszyniżtypowy
(np.kontrolasądownictwa).
Potrzecie–ombudsmanniejestorganemdecyzyjnym,alemocąswegoautorytetu
wpływanarozwiązaniesprawprzezinneorgany,doktórychwystępuje,wceluochrony
prawiwolności.Jestorganemłatwodostępnymdlaskarżącego,krągskarżącychjestsze-
rokiazłożenieskargijestbezpłatne.
BogusławBanaszakiMariuszJabłoński
173
wymieniająicharakteryzująażsiedem
cechinstytucjiombudsmana,doktórychzaliczają:samodzielność,niezależnośćgwaranto-
wanąkonstytucyjnie,kompleksowośćochrony,powszechność,pomocniczość,bezpłatność
udzielanejpomocyorazbezinstancyjność.
JolantaArcimowiczpodaje,żeMiędzynarodoweStowarzyszeniePrawnikówustaliło
następującądefinicjęombudsmana:„Jesttourządprzewidzianykonstytucjąlubpowo-
łanyprzezwładzęustawodawczą,naktóregoczelestoiniezależny,wysokiejrangiurzęd-
nikpubliczny,odpowiedzialnyprzedciałemustawodawczym.Otrzymujeonskargiod
171I.al.-Wahab,TheSwedishinstitutionofombudsman.Aninstrumentofhumanrights,Stockholm
1979,s.159.
172S.Gebethner,SejmowyRzecznikPrawObywatelskich,„PaństwoiPrawo”nr11/1986,s.7inast.
173B.Banaszak,M.Jabłoński,Wewn!trzkrajowesystemyochronywolnościiprawjednostki[w:]
Systemochronyprawczłowieka,Zakamycze2003,s.344-345.
–55–
