Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gdybyuwierzyćpamiętnikarzowi,mielibyśmyprzykładżywejinterakcjipublicz-
nościnaoglądaneprzedstawienie.Wiemyjednak,żewtymprzypadkuopiszdarzeń
stanowiwynikfantazjiautora–wymyśliłonpoprostutakietheatrum,aprzypamięt-
nikarskiejrelacjiwykorzystałepizod,który9września1674rokurzeczywiściewsto-
licysięwydarzył;wowymdniustrzelanodoaktorówfrancuskich,coudowodnił
TadeuszWitczak40,jednakżenieodegranowówczasżadnejsztuki.Deskrypcjasie-
demnastowiecznegopamiętnikarzajestprzykłademswoistejkompilacji–autentycz-
nywypadekwplótłwopisprzedstawienia,którebyćmożewidział,alewinnych
okolicznościach,lubjedynieonimsłyszał.Zcałąpewnościąmożemynatomiastpo-
wiedzieć,żebyłotowidowiskonawolnympowietrzu,oglądaneprzezpubliczność
nietylkosiedzącąnaprzygotowanychdotegocelumiejscach,przedokazjonalnie
zmontowanąsceną,aleikonnychPolaków,czyliosobyprzypadkowe,przejeżdżają-
cewpobliżu.
Bardzowysokoceniłogrody–iwszystko,cosięwnichznajdowałozteatrami
włącznie–StanisławHerakliuszLubomirski.Poetauważał,żesąonemiejscemnaj-
właściwszymdozażywaniawywczasuiprowadzeniaintelektualnychdysput.Zopi-
niisformułowanejprzezniegowdzieleRozmowyArtaksesaiEwandrawynika,że
zabawyteatralnebyłyjegoulubionąformąrozrywki;MarszałekKoronnyuważał
teatr(orazliteraturę)zaUwczasy”ludziwielkich41:
Miałemrazskrupuł,żepodczastrudnychipracowitychzabawkazałemwystawićdla
uciechysobieteatrscenamimalowanemiozdobiony,dlarecytowaniananimkomedyj
podczasmięsopust.Dlatego,chcącsięniejakoobmowiespektatorówstawićobron-
nym,dałemnadnimtakowąinskrypcyjąnapisać:Aliquandoetplectrum,chcącprzez
towyrazić,żeniezawszesceptrum,niezawszefasces,podczasimaszkaramaswoje
miejsce;iniemniejszajestmądrośćwiedzieć,kiedysmyczkadobyćikiedyberłoodło-
żyćnastronę.[ł]Najwspanialszedziełomusiteżbyćidrobiazgieminnychzabaw
podzielone42.
Niemamypewności,gdzieLubomirskiUdlauciechy”kazałsobiewystawićów
Uteatrscenamimalowanemiozdobiony”.Okreskarnawałuniedajepewności,że
przedstawienieodbyłosięwogrodachMarszałka,aleteżtakiejmożliwościniedys-
kredytuje,gdyż,pamiętającofantazjiPolakówicelebrowanymprzeznichzwyczaju
hucznegoobchodzeniatzw.ostatków,niemożemywykluczyć,żepolskiSalomon
wrazzeswoimigośćmizażywaliopisanejrozrywkiwsceneriinaturalnej,wzbogaco-
nejmalowanymidekoracjami.
40
T.Witczak,EpizodteatralnyHPamiętników”JanaChryzostomaPaska,UPamiętnikTeatralny”
1969,R.XVIII,z.4.
41
K.Stasiewicz,ZabawyteatralneMarszałkaKoronnegoStanisławaHerakliuszaLubomirskiego,
[w:]PublicznośćliterackaiteatralnawdawnejPolsce,red.H.Dziechcińska,Warszawa-Łódź1985,
s.161;K.Krawiec-Złotkowska,Napoczątkubyłogród…,s.363.
42
S.H.Lubomirski,RozmowyArtaksesaiEwandra,wyd.J.Dąbkowska-Kujko,BPS,t.32,Warszawa
2006,s.225-226.
46
