Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Inkaustnapergaminieaktukonfederacjibyłjeszcze
całkiemświeży,kiedywkońcustycznia1573roku
nieoczekiwaniezjechałazPiasecznadoWarszawysiostra
zmarłegomonarchy,pięćdziesięcioletniajużblisko,lecz
wciążjeszczewstaniepanieńskimpozostająca,Anna
Jagiellonka.Postępekdostojnejdamyżywozainteresował
senatorów,którzyzarazpośpieszylidojejkomnat
znależnąobediencją.OsobaInfantkiznaczyłabardzo
wiele.Podczaselekcjimiałosięwszakwyznaczyć
nowegopananatron,któryprzezdwawiekistanowił
dziedzictwojejrodu.
Oddawnajużgłośnowtedybyłookandydatach.
Nawetwzaciszuwiejskimmógłbratszlachciconichsię
dowiedzieć,nigdzienapogawędkiniewyjeżdżając.Doba
pierwszejelekcjitojednaznajwiększychchybabatalii
stoczonychprzezpublicystykępolską.Prawo
swobodnegogłoszeniasądówwmateriachpaństwowych,
propagowaniawłasnych,azbijaniacudzychpoglądów,
wysuwaniaosobiścieułożonychprogramówzaliczano
dokardynalnychprzywilejówobywatelskich.Itak
wyglądałapodówczas„źrenicawolności”!
Liberumveto
stałosięniąpóźniej,wtedydopiero,gdyswobodamyśli
isłowawłaściwieznikły.Broszury,rozprawy,wiersze
iwogóle
Zabytkipismpolitycznychzczasówpierwszego
bezkrólewia,
któredoczekałyszczęśliwieXXwieku,
zebrałiwydałJanCzubekwtomieoobjętościsiedmiuset
przeszłostronpowiększonegoformatu.
JakżedalekobyłowtedyPolakomdopóźniej
wytworzonychurazów!SzlachcicspodKaliszazuporem
pisze,głosiipowtarzaswoje:„DobryMoskiewski,
wszystkonaprawi”.BardzowielubyłowKoronie
wyznawcówtegopoglądu.Litwa,azwłaszczajej
magnaciznaczniesłabiejdoIwanaGroźnegotęsknili.
WPolscewłaściwejsłyszałosięitakieopinie,żezwiązek
zwielkąpotęgąwschodniąpomożeodzyskaćto,cosię
