Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cesarskich,gdzieobrządekrzymskimiałprzewagę.Sama
zaśzeswąłacińskąwwiększościszlachtąstanowiłacoś
wrodzajubudulcanabastionpapieski,zewszystkich
niemalstronopasanywałemróżnowierstwa.Liczmy
odzachoduidalejniemalwkółko:Brandenburgia,Prusy
KsiążęcezeSzwecjąnazamorskimzapleczu,Moskwa,
Tatarzy,Turcja,Węgry,gdziewśródmożnychprym
dzierżyłkalwinizm,tradycyjnieheretyckieCzechy.
Religierozmaite–możnośćporozumieniapolitycznego
całkiemrealna.NadRzecząpospolitąwisiałkoszmar
koalicjiróżnowierczejijejdośrodkowegouderzenia.
Ludzieprzekonani,żejeślijużkonieczniekrewprzelewać,
todlapolityki,aniedla„odmianywkościelech”,może
byizapobieglinieszczęściu.Zakapturzonyfanatyzmwiódł
dońprosto.Sprawążyciaiśmiercibyło,jakityp
umysłowościprzeważywkraju–powtórzyćwolno
inależy.Człowiektrzeźwynawetwłasneprzywileje
traktujezminimalnąchoćbydoząrozsądku.Niespieszy
sięutożsamiaćichzezbawieniemświata.
Aktkonfederacjizawieraparagraf,który–fałszywie
częstokroćrozumiany–zdawałsięświadczyćoutracie
miarywłaśniewkwestiachprzywilejów.BadaniaJózefa
Siemieńskiegorozwiaływątpliwości.Autorodnalazłsam
oryginał,opatrzony„wieląpieczęciami”,takspłowiały,
że„zachowałysiętylkocienieliter,anawettylkocienie
niektórychpociągnięćpióra”(nicdziwnego:winwentarzu
z1730rokuzapisano:„Instrumentpergaminowystary,
naktóryzaciekało,bonaziemileżałodpoczątku
spaleniazamkukrakowskiego”).Ustawaz1573roku
wykluczałaodmowępełnieniapowinności
pańszczyźnianychzpowodównaturywyznaniowej,nie
dawałanatomiastziemianomprawanarzucaniachłopom
takiejczyinnejwiary.Szlachtamazowieckarozprawiała
okróluDawidzie,lecznieżaliłasię,żedziedzice-heretycy
uzyskaliotomożnośćdeprawowaniakmiotków.
