Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ZbigniewBania
podporządkowywanowszelkiepomysłydotycząceformyiekspresji.
Otojaktakrozumianąarchitekturęstaranosięupiększyćrzeźbą.
Ściana
Ścianawokresieśredniowieczaprzechodziłaodfazyciężkiej,solid-
nejkonstrukcji(okresyprzedromańskiiromański)doeksperymentów
jejstopniowegoniwelowaniaażdotryumfukonstrukcjiszkieletu
wokresiegotykunaterenieFrancjichoćiwtejepoceniestraciłaona
naniektórychterytoriachEuropyswejsolidności.Wepocenowożyt-
nejhistoriasiępodpewnymiwzględamipowtórzyła,gdywczasach
renesansuznówważnabyławmiaręsolidnakonstrukcjaścianypod-
czasgdywXVIIIwiekuarchitekciosiągnęlimożliwościtworzenia
wymyślnychkonstrukcjiszkieletowych.Najprostszymsposobemupięk-
szeniaścianywokresiejejdominacjibyłoplastycznekształtowanie
jejpowierzchniprzezdrążeniewnęk,nisz,wybieraniebądźnakłada-
niepłycin.TakdziejesięwfasadziekatedryNotreDamewPoitiers
(XIIw.)jakiniemalkażdegonowożytnegokościoła.Tewydrążone
wścianiemiejscaczęstobyłyjedynądekoracją,częstowypełniały
rzeźbyalewXVIIwiekurównieefektownestałosięstawianierzeźb
natleściany(Bernini,kaplicaCornaro).Jeszczesilniejwydobywano
tymsposobem,przezskontrastowaniezpłaszczyzną,plastyczność
dziełarzeźbiarskiego.NiezwykłyefektosiągniętowkatedrzewExe-
ter–ścianajejfasadyporytazostałalicznyminiewielkiminiszami,
wktórewstawionoposągi.Powstałefektniezwykłegorozedrganiatej
elewacji.
Rolęgłównegoakcentudekoracjielewacjiwśredniowieczucoraz
bardziejprzejmowałaoprawaportaliiokien.Początkowoograniczało
siętodoportali,którewokresieromańskimjużotrzymywałypłasko-
rzeźbionetympanony–płaskiefragmentyścianzawartemiędzypół-
kolistymłukiemzamknięciaagórnąkrawędziąprostokątnegootworu
wejścia.Plastycznośćtejpartiiportalupodkreślajądodatkowowałki
archiwolt.Zdobionearchitektonicznieościeżawokresiegotykuroz-
budowanedoznacznychukośnychścianbocznychportalustanowiły
