Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałdrugi.DefontibusiurisRomani–oźródłachprawarzymskiego
2.Systemprawarzymskiegojakosystemotwarty–
cechycharakterystyczne
39
2010Zwielością(pluralizmem)źródełprawarzymskiegowiążesięproblemuznania
prawarzymskiegozasystemprawny.Normyprawapowszechnieobowiązującegobyły
bowiemwróżnychformachtworzoneprzezróżnepodmioty,którychlegitymacjado
prawotwórstwabyłaodpoczątkuokresurepublikańskiegopowszechnieuznana(co-
mitia)lubktórychlegitymacjęuznawanosukcesywniewpóźniejszymczasie(concilia
plebis,senatus,princeps–imperator),przezcoteżwróżnysposóbtłumaczonoprzyczy-
nępowszechnegowiązanianormy,czylijejlegitymizację;Fzob.:infra,pkt4.2,pkt4.3
tegorozdziału.
2020Wydajesię,żemożliwejestprzyjęciewodniesieniudoantycznegoprawarzym-
skiegoistnieniasystemuotwartego,któregocechycharakterystyczneto:
•ewolucyjneformowaniesię,
•niezupełność,
•problemowemyślenieoprzypadkachprawnychitopicznametodaposzukiwania
rozwiązańprawnych;Fzob.:infra,pkt5.3(tab.:praktycznespojrzenienaproble-
myprawne)tegorozdziału,
•sprzecznośćrozwiązańprawnych,którawodniesieniudoprawarzymskiegoozna-
czawspółistnienieróżnychinterpretacjiregułprawnych(tzw.iuscontroversum);
Fzob.:infra,pkt5.3(tab.:autorytatywność)tegorozdziału.
3.Periodyzacjahistoriiźródełprawarzymskiego
•Kolejneepokiwhistoriiprawarzymskiegowiążąsiętradycyjniezprzemiana-
miustrojowymipaństwarzymskiego.oznaczato,żeperiodyzacjaopierasięna
kryteriumhistoryczno-ustrojowym.określeniaprawaposzczególnychepok,
odczasówpóźnorepublikańskichdocesarstwa,formowanesązkoleiprzezjego
porównaniedoprawaokresupryncypatu,gdyosiągnęłoonoswójnajwyższypo-
ziomidlategonazywanejest-odterminuclassicus11-prawemklasycznym.
11
Przymiotnikclassicus-nklasyczny”zostałzapożyczonyzesłownictwaprawno-ustrojowego,gdzie
oznaczałnajznakomitszychobywateli,zaliczanychdopierwszejklasymajątkowej,wyróżnionejdlacelów
podatkowych.Dodyskursuprofesjonalnegoprzeszedłzkoleizjęzykaliterackiego,gdzieposługiwalisięnim
m.in.piszącywokresiepryncypatuAulusGellius(np.Gell.19,8,15),anastępnieprzedstawicieleszkołyfilo-
logicznejwAleksandrii.Zob.więcej:H.Kupiszewski,Praworzymskieawspółczesność,Warszawa1988,s.26.
