Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MariolaMarczak
pytanienDlaczego?”1,będącepodstawowymnarzędziemdociekaniaowegosensu.
Tenzakresproblemowyobejmujerównieżrefleksjęnadpunktamigranicznymi
ludzkiegożycia(narodzinamiiśmiercią)orazpytaniaoto,czylubcojestpoza
nimi,orazwszelkiekwestieopatrzoneznakiemzapytaniadotycząceBoga,jego
istoty,ideiBoga,filozoficznejPierwszejPrzyczyny,BogajakoTranscendentnego
Bytu,będącegogwarantemładumoralnego.Pytaniadotyczącesensuposzerzają
zakresmetafizycznychtematówfilmowych,międzyinnymiometafizykędzie-
jów.Twórcyfilmowizastanawiającysięnadtym,czyhistorialudzkościorazjej
fragmenty(dziejecywilizacji,kultur,narodów)mająswójcel,czymożnamówić
oichcelowymrozwojuiczyrównieżwpisująsięwtennurt.Podobnie,pytania
oetycznylubmetafizycznycharakterdobraizłamieszcząsięwobrębiekinameta-
fizycznego.Czyzłoidobrojestjedyniepozytywnąbądźnegatywnąjakościączy-
nówjednostekigrupczyteżmacharaktercelowyiźródłotranscendentne?Czy
złojestosobowymbytemtranscendentnym(pytaniezłoczyZły2)?Wzależności
odsposobuprzedstawieniaczęśćtychzagadnieńmożebyćtematemkinareligij-
nego.Sądzęjednak,żenfilmmetafizyczny”wprzeciwieństwiedonfilmureligijne-
go”jestokreśleniemparagatunkowym,zbliżonymwswejstrukturzedoterminu
nfilmpoetycki”3,tyleżezmniejszymnaciskiemnaaspektstylistyczny,awiększym
nasferępoznawczą,poruszanąproblematykęisferęznaczeń.
W2002rokuwtekściepublikowanymnałamachnDekadyLiterackiej”4suge-
rowałamproblemywynikającezszerokiegozakresuproblemowegoterminunfilm
religijny”
,jakrównieżzwiązanezprzenikaniemsiępólsemantycznychterminów.
Zastanawiałamsięnadcelowościązastępczoużywanegookreślenianduchowość
wkinie”
,któreobjęłobypolawspólnekinareligijnegoimetafizycznego,choćnie
używałamjeszczetegoostatniegoterminu.Zwróciłamnatomiastuwagęnafakt,
żekinoreligijnewwąskimsensie,któreMarekHendrykowskiinterpretujejako
wyznawczebądźdydaktycznereligijnie5,jestpowiązanezemocjonalnymodbio-
remwidzów,skoro-jakdefiniujejeautorSłownikaterminówflmowych,jego
celemjestwywoływanieuczućreligijnych.Zaproponowałamwówczaswyróż-
nieniewopozycjidonreligijnegokinaemocjonalnego”(kinaprzeżywania)nkina
refleksjiintelektualnej”
,którebyłobykontemplacyjne.Kontemplacyjnośćzaśmiała-
bybyćcharakteryzowanazarównoprzeznsposóbukształtowaniadziełafilmowego,
jakiformyjegoodbioru”6.Podobnąopozycjęzaobserwowałamwkinieostatniego
1B.Skarga,Oznaczeniuwymiarumetafzycznegowkulturze,[w:]eadem,Człowiektoniejest
pięknezwierzę,Kraków2007,s.17.
2J.A.Kłoczowski,ZłoczyZły?,nZnak”1993/454,nr3,s.29-40.
3P
.Kantyka,Poezjaflmowa–flmpoetycki,nMedia-Kultura-KomunikacjaSpołeczna”2011,
nr7,s.153-160.
4M.Marczak,Filmreligijnyczyduchowośćwkinie?,nDekadaLiteracka”2002,nr3/4,s.28-33
5M.Hendrykowski,[hasło:]nreligijnyfilm”
,[w:]idem,Słownikterminówflmowych,Poznań
1994,s.250
6M.Marczak,op.cit.,s.29.
