Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RafałSzyndlauer,DialogdotyczącypraworządnościpomiędzyPolską…
21
definicjępraworządności.Wtakimujęciu,praworządnejestpaństwolub
społeczeństwo,wktórymobowiązującewnimprawojestpowszechnieprze-
strzeganie,ajegonormysąakceptowaneiuznawanezasprawiedliweprzez
większośćdanegospołeczeństwa.Prawotopowinnobyćteżstanowione
wprzewidywalnyiprzejrzystysposób,znależytymuwzględnieniempostu-
latówiinteresówwszystkichczłonkówdanegospołeczeństwa,woparciu
oobowiązująceproceduryinapodstawiewcześniejobowiązującychprzepi-
sówprawa,któreteżzostałyprzyjętezgodniezprawem(zasadalegalności).
Europejskidorobekprawny,przyistotnymudzialeTrybunałuSprawie-
dliwościUE,dołożyłdodefinicjizasadypraworządnościkilkadalszych,
niezbędnychelementów,którezapewniająnależytefunkcjonowaniesystemu
prawnegodemokratycznegopaństwa.Należądonichm.in.:
•istnienieniezależnegoodinnychwładzsystemuwymiarusprawiedliwości,
wktórymniezależnesądyiniezawiślisędziowiesąwstanierozstrzygać
sporypomiędzyobywatelami,instytucjamipaństwowymiiinnymiuczest-
nikamiobrotuprawnego,atakżesprawowaćskutecznąkontrolęsądową
działaniainnychwładz,
•poszanowanieprawpodstawowych(wtymprawmniejszości),
•równośćwszystkichwobecprawa,
•zapewnieniepewnościiprzewidywalnościobowiązującegoprawapołą-
czonezzakazemdziałaniaprawawsteczoraz
•bezwzględnynakazdlawszystkichinstytucjipaństwowychdziałaniatylko
napodstawieiwgranicachobowiązującegoprawa,połączonyzzakazem
arbitralnościdziałaniawładzywykonawczej.Trzebaprzytympamiętać,
żeniejesttokatalogzamknięty.
Takwięc,państwo,któregoobywatelenaruszająniekiedyobowiązują-
ceprawo,możebyćuznanezapraworządne,natomiastpaństwo,którego
naczelneorganypaństwowe,wsposóbsystemowy,naruszająobowiązujące
normyprawnelubdziałająbezpodstawyprawnej,zapraworządneuznane
byćniemoże.
Dlapoprawnegofunkcjonowaniademokratycznegopaństwaprawa
oliberalnymcharakterzeważnyjestteżsystem„bezpiecznikówprawnych”
wpostaciinstytucjiiróżnegotypuregulacjiprawnych(najczęściejzapisanych
wkonstytucji)zabezpieczającychpaństwoprzezprzejęciempełniwładzy
iniekontrolowanązmianąustrojuprzezosobylubpartiepolityczneaktualnie
sprawującewładzę.Braktakich„bezpieczników”możebowiemuniemoż-
liwićwprzyszłościzmianęwładzywdemokratycznysposóblubprowadzić
doprzyjmowaniaregulacjiprawnychnaruszającychróżneżywotneinteresy
jednosteklubgrupspołecznychpozostającychwmniejszości.
