Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
Samoocenawpsychologii
1.1.Ja,tożsamośćisamoocena
PojęcieJaodzaraniamyślipsychologicznejangażowałouwagęteoretyków
ibadaczy.Jego„narodziny”miałyprawdopodobniemiejscewstarożytnejGre-
cji,kiedytoArystotelesdokonałpodziałunato,comaterialneiniematerialne
wczłowieku(Tesser,FelsoniSuls,2004).Uznałon,żezafunkcjonowanieumy-
słowościistotyludzkiejodpowiadaelementpsychiczny,czylidusza,którązcza-
semutożsamionozJa.WedługKartezjuszaJabyłomyślącymiwiedzącymby-
tem(„myślę,więcjestem”),ajegonastępcypostrzegaliJajakojądropodmioto-
wości.WilhelmWundtzredukowałrolęJadoodbioruwrażeńpłynącychzciała
człowieka,pojawiającychsięnaprzykładprzyzmianienapięciamięśniczysta-
nunarządówwewnętrznych.WiliamJamesnatomiastnadałJawysokąrangę
wprocesieregulacjizachowaniaiwprowadziłzłożonądefinicjętegopojęcia.Do-
konałpodziałunaJapoznające—czylipodmiot,któryposiadawiedzę—aJa
przedmiotowe,stanowiącetreśćpoznania(Tesseriin.,2004),zaśreprezentację
Japostrzegałjakopomostpomiędzyzewnętrznąrzeczywistościąjednostkioraz
sferąjejmyśli,zachowańiemocji(Leary,2007).WkoncepcjiGeorgaMeada,oj-
casymbolicznegointerakcjonizmu,Jastanowiłoobiektsymboliczny,któremu
znaczenienadawałyinterakcjespołeczne(Tesseriin.,2004).PojęcieJastałosię
ważnymelementemteoriiegoZygmuntaFreuda(1935/2003)orazpracjegona-
stępców,którzyrozważalimiędzyinnymirolęmiłościdowłasnejosobyczyteż
rolęsamoakceptacjiwrozwojuczłowieka.ProblematykaJawujęciupraktycz-
nymprzejawiłasięrównieżwpracachhumanistycznychterapeutów—jakCarl
Rogers,czypsychologówrozwojowych—naprzykładErikaEriksona(Tesser
iin.,2004).Rozwójbehawioryzmupoważnieograniczyłdociekanianaukowe
wobszarzetożsamości,lecztzw.rewolucjapoznawczaprzywróciłaodebranąjej
ważność,uznającpojęcieJazarealnyimierzalnymetodaminaukowymiobiekt
badań.Powstałymodelesamoświadomościisamoregulacji,rozwijanowiedzę
11
