Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
którystojącnaczelewydziałupowiatowego,byłjednocześniesilniezwią-
zanyzadministracjąrządową35.Wydziałtworzyli:pochodzącyznominacji
starosta(landrat)isześciuczłonkówwybranychprzezsejmik.Kadencjasej-
mikuiwydziałutrwała4lata(orokdłużejniżwb.Kongresówce).Wogóle
cechącharakterystycznąpruskiejsamorządowejwładzywykonawczejbyła
jejrelatywniesilnapozycjawobecrady.Uzupełnionoteprzepisyrozporzą-
dzeniemministrabyłejdzielnicypruskiejz12VIII1921r.,któreregulowało
kwestiewyborów.Czynneprawowyborczemieliobywatelepolscywwieku
minimum21lat,bierne-25lat,alecimusielispełniaćwarunekdodatkowy:
umiejętnośćczytaniaipisaniapopolsku.
Odmienniezostałaukształtowanastrukturasamorządupowiatowegona
ziemiachb.zaboruaustriackiego.Byłaonaopartanaustawieoreprezentacji
powiatowejz12VIII1866r.Funkcjesamorządusprawowałyjednakiturady
powiatowe(organyuchwalająceikontrolujące)orazwydziałypowiatowe(or-
ganywykonawcze).Radaskładałasięz26członkówwybieranychsystemem
kurialnym,przewodniczyłjejprezes,noszącytytułmarszałkaradypowiato-
wej.Kadencjaradyiwydziałutrwała6lat.Wydziałpowiatowybyłwybierany
przezradę,składałsięzprezesarady(marszałka)isześciuczłonków36.
nWśródpolskichhistorykówpanujedośćzgodnaopinia,żewzaborzeau-
striackimsamorządzyskałstosunkowoszerokieuprawnienia.Od1866r.
wGalicjiznajdowałsięniemalwyłączniewpolskichrękachipomimoniektó-
rychograniczeńprzyczyniłsiędowykształceniapolskichkadradministracyj-
nych,wyrobieniaobywatelskiegoszerokichrzeszspołeczeństwa,żebyłszkołą
35Topołączeniewrękustarostypowiatowegofunkcjiprzedstawicielarząduisamorzą-
du,atakżerozdziałkompetencjimiędzyposzczególneszczeblesamorząduwedlezasady:im
wyższeogniwo,tymwięcejkompetencji,aleteżmniejszywpływobywateli,aponadtosłaba
pozycjagminyjednowioskowejorazprzeniesienieciężarukompetencjinawyższe,łatwiej-
szedoopanowania,jednostkisamorządowe-zdaniemJ.Starościaka-wszystkotodowo-
dzi,żewzaborzepruskimsamorządnośćbyłasilnieskrępowanaprzeznadzóradministracji
rządowej-zob.J.Starościak,Decentralizacjaadministracji,Warszawa1960,s.81-82.
36Opodstawachprawnychustroju,przedmiociedziałaniainadzorzeadministracjisa-
morządowejwGalicjipisalim.in.:K.W
.Kumaniecki,Ustrójwładzsamorządowychnazie-
miachpolskichwzarysie,Warszawa-Kraków,b.r.w.;K.W
.Kumaniecki,B.Wasiutyński,
J.Panejko,Polskieprawoadministracyjne,Kraków,b.r.w.;A.Pankowicz,Galicyjskimodel
samorząduwpoczątkachIIRzeczypospolitej.Noweregulacjeprawne,nSamorządTerytorial-
ny”1993,nr12.UstrójsamorządowywzaborzeaustriackimopierałsięponadtonaStatu-
cieKrajowymz26II1861r.,naustawiegminnejdla30większychmiastz13III1889r.,na
ustawiegminnejdlamiastimiasteczekz3VII1896r.Por.J.Piwocki,Zbiórustawirozpo-
rządzeńadministracyjnych,Lwów1913.
