Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
DRAMATDOODCZYTANIA
Wtymkontekściedramatwydajesięszczególnieatrakcyjnymprzed-
miotemdlawspółczesnychbadańliteraturoznawczych.Jakogatunek
transgresyjny6,sytuującysięmiędzyliteraturąateatrem,stanowipole
nieustannychfiliacjimiędzysłowemaobrazem,acozatymidzie:stawia
pytanieowielopoziomowąrelacjęłączącączytanie/pisanieiwidzenie/
postrzeganierzeczywistości.
Dramattopercepcjaujętawramyzapisu.Strukturasłowna,wktórej
zamkniętezostajedoświadczeniewizualne,warunkujezaistnienieaktu
percepcjidzieła,jednocześnieograniczającwidzeniedostępneodbiorcy.
Dysputaepistemologiczna,jakąstanowidramat,realizujesięwdwóch
wymiarach.Popierwsze,skłaniaodbiorcędopróbyodczytaniawidze-
niarzeczywistościprzedstawionejzapisanejwwypowiedziachkolejnych
bohaterów.Podrugie,stawiapytanieowarunkimożliwościdotarciado
źródłowegoobrazuukrytegozasłowemdramatycznym.Wżadnymin-
nymgatunkuliterackimwalkamiędzydoświadczeniemwzrokowym
adoświadczeniem/rozumieniemświatapoprzeznsłowo”nieujawniasię
ztakąsiłą.
Obrazdramatycznytozapisswoistychćwiczeńnpatrzącegooka”zamk-
niętychwsłowie.Źródłemdramatujestspojrzenie,którymobdarzony
zostajeświatprzedstawiony.Patrzenieniemożejednakzrealizowaćsię
tutajinaczejniżdziękiokreślonejperspektywie,zakładającejzapośred-
niczeniewidzeniapoprzezkonwencjęsłowną.Języktojednocześniewa-
runekzaistnieniaobrazuorazzasłonaoddzielającaspojrzenieodświata.
Czytaniedramatuprowadzidozetknięciazwielowymiarowościąutwo-
ru,aktemnieustannejhipostazyrodzącymsięnastykuobrazuisłowa.
Procesrozumieniawymagazaśpróbyopisutegozjawiska.
Strukturadramatycznajawisięjakowynikciągłychtarćmiędzypa-
trzeniemamówieniem,obrazemasłowem,spojrzeniemamateriąjęzy-
kową,wktórejzostajeonozamknięte.Założenie,żedramattoakttrwałej
hipostazy,negujemożliwośćjednoznacznegoutrzymaniatradycyjnychdla
tegogatunkuopozycji:dramat-teatr,wnętrze-zewnętrze,mimesis-diege-
sis.Ujęciezagadnieniawzajemnegooddziaływania,dialogu,starciasłowa
iobrazuokazujesięniemożliwezarównowtradycyjnejpraktycefilologicz-
nej,jakizwykorzystaniemnarzędzipodsuwanychprzezteatrologięczy
ściślezwiązanązniąperformatykę.Dramatycznefiliacjemiędzysłowem
aobrazemrodząsięwprocesiezderzeniaprecyzyjniewyselekcjonowa-
nychobrazów,wktórychukładziezamkniętazostajescenicznamelodia
niąprzedstawionądramatu.Por
.W.B.Worthen,Pisanieprzestrzeni.BeckettiBrecht,
w:tegoż,Dramat:międzyliteraturąaprzedstawieniem,przeł.M.BorowskiiM.Sugiera,
Kraków2003.
6PojęciemtymposługujęsięzaIrenąGórską.Por
.I.Górska,Dramatjakofilozofia
dramatunaprzykładzietwórczościTadeuszaRóżewicza,Poznań2004,s.15.
