Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięwiedząmiędzysobą39.Zasadatależyupodstawcałejidei
publikowaniawynikówwczasopismach,abyinnimoglijezo-
baczyć–jesteśmywtymrazemimusimyznaćszczegółyprac
innychbadaczy,abyśmymoglijeoceniaćinanichbudować40.
Jestwreszciecośtakiegojakzorganizowanysceptycyzm:nic
niejestświęte,atwierdzenianaukowenigdyniepowinnybyć
traktowanebezkrytycznie.Powinniśmywstrzymaćsięzoce-
nąjakiegokolwiekustalenia,dopókiwłaściwieniesprawdzi-
mywszystkichdanychimetodologii.Najbardziejoczywistym
ucieleśnieniemnormyzorganizowanegosceptycyzmujestsama
procedurarecenzowania.
Wteoriiwyglądatocałkiemdobrze:stosującsiędoczterech
normmertonowskich,powinniśmyotrzymaćliteraturęnauko-
wą,którejmożemyzaufać–ramionaolbrzymów,jakwsłyn-
nymzdaniuNewtona,naktórychstoimy,bywidziećdalej.Nie-
mniejjednakgigancicioczywiścieczęstosięmylili.Wystarczy
wziąćdwaprzykładyprzytoczoneprzezJohnaStuartaMilla:
kiedyświerzyliśmy,żeSłońcekrążywokółZiemi,ałatwopalne
obiektysąpełnespecjalnegopierwiastkazwanegoflogistonem,
któryuwalniasię,kiedysięspalają41.Alewkońcu,gdypoja-
wiłysięlepszedane,wysłaliśmyteteoriedolamusa.Wrze-
czysamej,wprzypadkunaukowcazmianazdaniajestcnotą.
Oto,jakbiologRichardDawkinswspominapewnegonszano-
wanegostarszegopracownikanaukowegozwydziałuzoologii
wOksfordzie”:
39
TaknaprawdęsamMertonokreśliłuniwersalizmmianemnkomunizmu”,alepo-
jęcietomapewne,powiedzmy,odmiennekonotacje.Dopierowpóźniejszychpracach
zmienionojenanuniwersalizm”,cosamrównieżtutajzastosowałem.Zob.naprzykład
S.Andersoniin.,ExtendingtheMertonianNorms:Scientists’SubscriptiontoNorms
ofResearch,nJournalofHigherEducation”2010,81,nr3,s.366–393,https://doi.org/
10.1080/00221546.2010.11779057.
40
Jakohistorycznyprzykładosoby,któranotorycznieniestosowałasiędotych
norm,MertonprzywołujewysoceintrowertycznegoXVIII-wiecznegofizykaichemika
Henry’egoCavendisha–zpowoduwielkiejnieśmiałościukryłprzedświatemwiele
ważnycheksperymentówiteorii,cospowodowało,żezostałyoneodkrytedopierona
długopojegośmierci.
41
N.W.Best,Lavoisier’s„ReflectionsonPhlogiston”I:AgainstPhlogistonTheory,
nFoundationsofChemistry”2015,17,nr2,s.137–151,https://doi.org/10.1007/s10698-
015-9220-5.
28
CZĘŚĆI
