Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którzyognistąwymowąizręcznąargumentacją,potrafilizłagodzić
surowywyroksędziówiwyjednaćunichzmniejszeniekarydo100
talentów.2Rzymianie,małodotądobeznanizkrasomówstwem,
zpodziwieniemsłuchaligreckichmówców,broniącychswejsprawy;
anadewszystkouwielbialiKarneadesa.Numenius,porównywa
wymowętegofilozofado„gwałtownegobieguwody,porywającej
zsobąwszystko,conapotka”.3Tenżepisarzmówi:„Takdalece
zachwycałsłuchaczów,iżczyniłichniewolnikamiswoichuczuć”.4
Młodzieżrzymska,wedługświadectwastarożytnychpisarzów,dotego
stopniabyłaujętawymowąKarneadesa,iżodrzuciławszelkiezabawy
ipoczęłaćwiczyćsięwfilozofii,doktórejuczuławsobienieprzepartą
żądzę.5Zachwyt,jakipowszechniewzbudzaliposłowiegreccy,nie
mógłnaturalniepozostaćbezowocnymnagrunciejeszcze
nieuprawnym,alezdolnymwydaćnajbujniejszeplony.Ijakkolwiek
KatoCenzor,obawiającsię,bymłodzieżdlanauki,niezapomniała
sztukiwojennej,uważanejdotądzajedynąpodporęipotęgępaństwa,
wyjednałuchwalęsenatu,wydalającąwszystkichfilozofówzRzymu,
oczymwyżejwspominaliśmy;wszakżechęćtawyższejoświaty,
pozostałanazawszewduszysurowychRzymian,zwłaszcza,odkąd
zawojowaliGrecjęwłaściwą,wktórejtylebogactwumysłowych
znaleźlinagromadzonych.Wkrótceteżfilozofiapoczęłaswobodnie
rozwijaćsięwstolicyówczesnegoświata,aprzedstawicielejej,
szczycilisięprzyjaźniąnajznakomitszychmężów.Scypio
Afrykańczyk,Lelius,Tuberon,słuchaliPanetiusza,KatonzUtykiżył
wzażyłychstosunkachzestoikiemAntypatremzTyru,aBrutus
iWarron,studiowalizasadyAkademii.Sulla,dyktator,pozdobyciu
Aten(r.84prz.Chr.),sprowadziłdoRzymusławnąbibliotekę
Apellikona,mieszczącąwsobiedziełaArystotelesa;tymsposobem
ułatwiłswymziomkommożnośćgłębszegozaznajomieniasię
zperypatetyzmem,któregokoryfeuszamiwRzymiebyli:Tyrammion
GramatykiAndronikzRodos,współczesnyCycerona.Rzymianie
jednakdlapraktycznegoduchaswego,niebardzogustowali
wspekulacyjnejfilozofiiPlatonaiArystotelesa;dalekowięcej
zachwycalisięzasadamisurowegostoicyzmulubmiękkiego
epikureizmu,idlatego,ażdoczasówCycerona,widzimytylko
filozofówstarającychsięrozwijaćpraktycznieobatesystematy.
Dopierowdrugiejpołowieostatniegowiekuistnieniarzeczypospolitej,
pojawiasiędążnośćwięcejjakośnaukowa,doobrabianiawszystkich
częściirozmaitychkierunkówfilozofiigreckiej.TytusLukrecjusz
