Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI
mie,tyBożykmieciu,tysiedziszuBogawwiecu”4uWtejpolskiejpieśnireligijnej,
powszechnieuważanejzanajdawniejszą,osobaksięciaznamionowałapewną
sakralizacjęwładzy,natomiastpostaćkmieciaAdamasymbolizowałajednego
zurzędnikówwładcyu
Początkowouczestnictwowwiecachposzczególnychdostojnikówdwor-
skichiterytorialnychbyłolegitymizowanetzwupowołaniemksiążęcymuJednak
stopniowowykształciłasięgrupaosóbstalebiorącychudziałwtychzgromadze-
niachuPrawodouczestnictwawwiecuuzyskaliwyżsiurzędnicy(wojewodowie,
kasztelanowie-obokbiskupów)naprzełomieXII/XIIIwu,natomiastniżsiwpo-
łowieXIIIwu5Należywskazać,żespotkaniaksięciazdostojnikamidworskimiite-
rytorialnymiorazkościelnymi(arcybiskupemibiskupem)miałyjawnycharakteru
Niekiedyodbywałysięwobecliczniezgromadzonegorycerstwa,anawetwolnej
ludnościwieśniaczejuWiecebyłyformązasięganiaopiniiprzezpanującegolub
uzyskiwaniazgodynaprzedstawioneprzezniegopropozycje6uWrazzewzro-
stemznaczeniamożnowładcówzaczęłyoneulegaćprzeobrażeniomuWXIIIwu
odbywałysięperiodyczniezjazdynajwyższychdostojników(wieceurzędnicze-
międzydzielnicoweidzielnicowe)uNapoczątkuXIVwudoszłodozwołaniadwóch
urzędniczychwiecówogólnopaństwowych(1306i1310),którestanowiłyzapo-
wiedźsejmuwalnego7u
HMateuszCholewai[Jan]Długosz,mówiącowiekuXII,nazywająjużzjazdyiradęstarszyzny
narodowejSenatemuBullapapieżaUrbanazczasówKazimierzaSprawiedliwegoczynitosamou
BolesławKrzywousty,podługCholewy,wobliczu»Senatu«wstał,abyuściskaćPiotrazKsiąża,
dziękującmuzaschwytanieidostawieniekniaziaWłodarauOczywiściegdyPolskazostawała
wpodziałach,naródniemiałjednegoSenatu,alekażdyksiążęmiałswójSenat,czyliradę,złożoną
zkilkunastustarszyzny”8u
Upowszechnieniewyrazów:Senatisenator-zdaniemZygmuntaGlogera-
byłokonsekwencjąstosowaniaterminologiiłacińskiej9u
OdokołopołowyXIVwuzaczęłafunkcjonowaćRadakrólewska(łacuconven-
tusconsiliariorum),którąwjęzykupolskimrównieżokreślanojakoHwszystkarada
naszawalniezebrana”10uNajejdziałalnośćwtrakcierządówostatniegokrólaPol-
skizroduPiastówwskazujefakt,żeKazimierzWielkiwniektórychdokumentach
4
Bogurodzica,transkrypcjazapisuzpoczątkuXVwieku,Bibliotekaliteraturypolskiej
wInternecie,literatuugueduupl/bgrdzc/2htm,(9kwietnia2013)u
5
ZuWojciechowski,Państwopolskiewwiekachśrednich.Dziejeustroju.Wydaniedrugie
przejrzaneiuzupełnione,WyduKsięguUniwersytecka,Poznań1948,su75u
6
JuWyrozumski,GenezaSenatuw…,su25u
7
JuBardach,BuLeśnodorski,MuPietrzak,Historiaustrojui…,su64u
8
Senatpolski,Senatorowie,[w:]ZuGloger,Encyklopediastaropolskailustrowana.Zewstępem
JulianaKrzyżanowskiego,tu4,WyduWiedzaPowszechna,Warszawa1972,su222u
9
Ibidemu
10
ZuWojciechowski,Państwopolskiew…,su281u
