Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GenezaiewolucjaSenatu
35
NatomiastwokresiepanowaniaAugustaII(1722-1733-powojniepółnocnej)
iwczasachAugustaIII(1733-1763)liczbaosóbbiorącychudziałwradachSenatu
wahałasięod11do5564u
OpróczfunkcjidoradczychisejmowychIzbaSenatorskaposiadałatakże
kompetencjeocharakterzesądowymuWkrólewskimsądziesejmowymwyroki
wydawałmonarcha,asenatorowiepełnilirolęasesorówuSądtenorzekałwnaji-
stotniejszychsprawachkarnychzagrożonychnajcięższymisankcjami(muinukarą
śmierci)zazdradęstanu,obrazęmajestatukróla,zabójstwoszlachcicauPonadto
rozstrzygałprzestępstwaurzędniczeorazsprawyzwiązanezbezpośredniąju-
rysdykcjąkrólauPoupowszechnieniusięapelacji(1523ru)sądsejmowystałsię
najwyższąinstancjąodwoławczą65u
Należywskazać,żewustawodawstwienieokreślonokompetencjiSenatu
jakostanusejmowegouKonstytucjesejmowerównieżnieodnosiłysiędorelacji:
IzbaSenatorska-król,IzbaSenatorska-IzbaPoselskauPrzepisyprawaekspono-
wałySenatjakoorganadministracyjny,rządowy,działającypozaSejmemuWe-
długHenrykaOlszewskiegofunkcjonowanieHpozaSejmem”nieoznaczałoHbez
związkuzSejmem”uOd1607ru,awięcodpoczątkudziałaniainstytucjisenato-
rów-rezydentów,corazczęściejwydawanokonstytucjeHwyznaczającedoboku
królewskiegorównieżdeputatówIzbyPoselskiej(najczęściejincasumnagłych
potrzebwteraźniejszychkoniunkturach)”66u
PrawnienieuregulowanapozycjaSenatuwSejmiedopuszczałaswegorodza-
judowolnośćkompetencyjnąIzbywyższej,umożliwiałatworzenieprecedensów,
sprzyjałapowoływaniusięnazwyczaj,inspirowaławypowiedzinatematjejroli67u
3.Senatwkoncepcjachireformachustrojowych
Konstytucji3Maja
Postulatyreformustrojowychpojawiłysięwzwiązkuzcorazmniejsprawnym
funkcjonowaniemSejmupodkoniecXVIwuObniżeniejakościdziałaniaorganu
władzyustawodawczejorazsuwerennejwładzyszlacheckiejRzeczypospolitej
wpływałodestrukcyjnienafunkcjonowaniepaństwapolskiegouPisarzepolityczni
ipolitycyszlacheccytegookresu,obokokreślonychkoncepcjizmianwzakresie
działaniaSejmu,propagowalioptymalnywzorzecsenatoraiIzbySenatorskieju
JanZamoyskipodkreślał,żeczłonekIzbywyższejpowinienHwznieśćsięponad
64
JuMichalski,Sejmwczasachsaskich,[w:]HistoriaSejmupolskiego…,su302u
65
MuKuryłowicz,WuWitkowski,RozprawaJanaZamoyskiego…,su306-307u
66
HuOlszewski,SejmRzeczypospolitejepoki…,su259-260u
67
JuDorobisz,AuFilipczak-Kocur,SenatzaZygmuntaIIIiWładysławaIV,[w:]KuMatwijowski,
JuPietrzak(redunauku),SenatwPolsce…,su75u
