Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Ludiklasa
27
oporu.Niewspominającotym,żewpłynietotakżenarozumieniewspół-
czesnegozjawiskapopulizmu,którebynajmniejniejestcharakterystyczne
dlawspółczesnychmieszkańcówwsi.
6.Ludiklasa
Sposóbrozumienialudułączysięwtymmiejscuzesposobemokreśla-
niaklasy.Jedenzważniejszychbadaczyzagadnieniaklaswhistorii-
KarlPolanyi-stwierdził,żewichpostrzeganiupowinniśmysięoderwać
odparadygmatuwąskiegonekonomizmu”.Węgierskibadaczprzezpojęcie
ekonomizmurozumiałpostrzeganiehistorycznychstosunkówspołecz-
nychprzezpryzmatmituonczłowiekuekonomicznym”.Mittenwdużym
uproszczeniupoleganaprzyjęciupoglądu,żeczłowiekkierujesięzasadą
nindywidualnegogospodarowaniaograniczonymizasobamitak,abyuczy-
nićjaknajlepszyużytekzdostępnychśrodkówdlaosiągnięciakonkretnego
celu”
70
.Polanyipodkreśla,żejesttozasada,którapowstaławśrodowiskach
intelektualnychekonomiipolitycznejXIX-wiecznegoliberalizmuimark-
sizmuiniemożebyćrzutowananahistorycznestosunkispołeczne.Błąd,
wedługPolanyiego,poleganatym,żepowstałąwśrodowiskuliberalizmu
rynkowegozasadęindywidualnegodziałaniawramachrynkurozciągasię
naspołecznościhistoryczne,wktórychwiększeznaczeniemiałyinstytucje
społeczne.Węgierskibadaczpodajehipotetycznymodelplemienia,cier-
piącegogłódnadstrumieniempełnymryb,ponieważwjegokulturzeryby
uważanesązaświęte,awięcnienadającesiędojedzenia.
DlaPolanyiegoanalizagospodarczamusiuwzględniaćtakżeczynniki
pozagospodarcze.Innymisłowy,religia,rząd,kulturamogąbyćtaksamo
ważnedlagospodarki,jakinstytucjemonetarne,narzędziaczymaszyny
71
.
obrazowomożnatooddaćzapomocąporównania:nmiłośćinienawiść
mająniemniejekonomicznycharakterniżgłódidążeniedozysku”
72
.
Konsekwencjąodrzuceniaprzezwęgierskiegohistorykatezy,żejednostki
motywowanesąwyłączniewłasnyminteresem,jestrewizjapostrzegania
przezniegoklasspołecznych:odrywajeonodwąskiegorozumieniazbioru
interesówekonomicznych
73
.
70
FredBlock,MargaretR.Sommers,KarlPolanyi.Krytykawolnorynkowegofunda-
mentalizmu,przeł.J.Bednarek,A.Kowalczyk,WydawnictwoHeterodox,Poznań2020,
s.84.
71Tamże.
72Tamże.
73Tamże,s.86.
