Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rolaimiejscesiłzbrojnychwpaństwie
25
wręczpodstawawszystkichdobrzefunkcjonującychpaństw2.Początkinowocze-
snychsiłwojskowychwpaństwacheuropejskichsięgajązmierzchuśredniowie-
cza;wtedyzaczęłyrozwijaćsięorganizacje(struktury)wojskowewujednolica-
nejformie,zwyklewpostaciarmiistałych.Armiastałasięwyspecjalizowaną
instytucjązzawodowymdowództwem,odrębnąodresztyspołeczeństwa,wXIX
wieku.Podbojekolonialnesprawiłyrozprzestrzenianiesięmodelueuropejskie-
go;armiastałasięelementemorganizacjiprawiekażdegopaństwa3.Klasycznie
eksponowanąfunkcjąarmiibyłosłużeniejakoinstrumentwojny,którywrazie
koniecznościmożnaskierowaćprzeciwkoinnymspołeczeństwom.Właśniedla-
tego-jakpiszeA.Heywood-powstaniearmiijakooddzielnejitrwałejinstytu-
cjizbiegłosięzrozwojemsystemupaństwowegowewczesnymokresiepaństwo-
wości.Siłyzbrojnemożnabyłowykorzystaćzarównodocelówobronnych,jak
iofensywnych.Głównympowodemtego,żeprawiewszystkiepaństwaposiada-
jąsiłyzbrojne,jestpotrzebaobronykrajuprzedagresjązzewnątrz4.
2.2.Siłyzbrojne–funkcje,role,zadania
Jakożeatrybutemszczególnymsiłzbrojnychjestmożliwośćstosowania
przeznieprzemocyzbrojnej,ichfunkcjeirolewnajbardziejpopularnejper-
cepcjipostrzegasięprzezwłaściwąimodzawszeformędziałań,jakąjestwal-
ka-walkazbrojna.Wpopularnymodbiorzesensuposiadaniaifunkcjonowania
wojskaupatrujesięwistociejedyniewkontekściewojny-jejprzygotowania,
prowadzeniabądźwogólnejpokojowejfunkcjiodstraszaniaodagresji(odstra-
szaniaodwojny).Wteoriiipraktycewojskowości,doktrynachobronnych,dok-
trynachwojskowychdopołowyXXwiekurolęsiłzbrojnychwpaństwierzeczy-
wiścieujmowanojedyniewkategoriachwalkiiwojny-odstraszania,prewencji,
przygotowańwojennych,prowadzeniadziałańwojennych.Armięwtymujęciu
traktujesięgłówniejakonarzędziewojny.Praktykaostatnichkilkudziesięcioleci,
szczególniewokresiepozakończeniuzimnejwojny,wykazała,żetakiepodejście
daleceniewyczerpujeliczbywszystkichrólifunkcjisiłzbrojnychwewspółcze-
snympaństwieiwspółczesnejrzeczywistościmiędzynarodowej.
Kluczemdozrozumieniamiejscairolisiłzbrojnychjestwłaściwerozpo-
znanieizrozumienierelacji,jakiezachodząmiędzypolitykąijejnarzędziami.
Politykadoosiągnięciaswoichcelówposługujesięokreślonymiśrodkami,wie-
2nNajważniejsząpodstawąwszystkichpaństw,taknowych,jakistarych,sądobreprawaido-
brewojsko”(N.Machiavelli,Książę,przeł.W.Rzymowski,UniaWydawniczaVERUM,Warsza-
wa1993,s.70).
3Wyjątki:Kostaryka,Dominikana,Haitiorazkilkanaścieminipaństw.Islandia,choćniepo-
siadastałejarmii,utrzymujesystemobronypowietrznej,silniezmilitaryzowanąstrażprzybrzeżną,
zmilitaryzowanejednostkipolicji.
4Por.A.Heywood,Politologia,przeł.I.B.Maliszewskaiin.,WydawnictwoNaukowePWN,
Warszawa2008,s.468.
