Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałII
lomainstrumentami.Spośródnichtrzynależyuznaćzaszczególne,zanajważ-
niejsze,amianowicie:
-środkidyplomatycznezdyplomacją;
-środkiekonomiczne;
-środkimilitarne5.
C
E
L
E
(dypl.)
polit.
strategie
strategie
gosp.
wojsk.
R
O
D
K
Ś
I
Rys.5.Siłyzbrojnejakojedenzinstrumentówpolityki
Źródło:oprac.własne.
Znaczenieiskutecznośćtychnarzędziorazpreferencjewichstosowaniubyły
isązależneodwieluczynników.Niesąonejednakowoznaczącewpolitycepo-
szczególnychpaństw,awzależnościodkonkretnychrealiówwdanychokre-
sachhistoriiróżnabywałaichmoc.Oskutecznościwosiąganiucelówpolityki
przesądzałozregułyodpowiednionzestrojone”zastosowaniekilkuinstrumentów,
wtymtrzechwyżejwymienionych.
Różnąwagęprzypisująposzczególnymśrodkompolitykiznaneszkołyteorii
stosunkówmiędzynarodowych.Skrajnieodmiennejestprzedewszystkimtrak-
towaniesiłyzjednejstronyprzezidealistówizdrugiejprzezrealistów(ostatnio
szczególnieprzezneokonserwatystów).Wostatnichkilkulatachwtraktowaniu
siływstosunkachmiędzynarodowychdajesięzauważyćzarównowsferzeteo-
rii(refleksji),jakiwpraktycezadziwiającądynamikę.Zaledwiekilkanaścielat
temu,wrazzzakończeniemzimnejwojny,zezwrotem,wktórymtoniesiłaode-
graładecydującąrolę,wydawałosię,żeobroniąsięteorienkońcahistorii”,nkoń-
cageopolityki”iinne-sprowadzającerolęsiłykumarginesowi.Odprzełomu
wiekówrzeczywistośćteskądinądszlachetnewizjedośćboleśnieweryfikuje.
5Wteoriipolitykizagranicznejpaństwawskładntypowego”zestawuśrodków(imetod)poli-
tykipaństwawchodzą:środkipolityczne(wtymdyplomatyczneśrodkizałatwianiasporów),środ-
kiekonomiczne,środkiwojskowe,środkikulturowo-ideologiczneiinne(wywiad,udziałpaństwa
wwielostronnychoperacjachpokojowych).Por.J.Zając,Środkiimetodypolitykizagranicznejpań-
stwa,w:R.Zięba(red.),Wstępdoteoriipolitykizagranicznejpaństwa,WydawnictwoAdamMar-
szałek,Toruń2004,s.79-99.
