Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
3.Paradygmatmetodologiczno-interpretacyjny
obiektów,takichjakteksty,któresą„produktamitwórczościjęzy-
kowej”(F.Grucza2017/1981:152),translatorykasiłąrzeczycha-
rakteryzujesięinterdyscyplinarnościąiczerpieztakichdyscyplin
jak„lingwistyk[a],nauk[a]otekście,psychologi[a]ifizjologi[a]”
(tamże).
Podejścieantropocentrycznejesttutajważnezkilkuwzględów.
Popierwsze,znajomośćgatunkówtekstówjestbezpośredniozwiąza-
nazwłaściwościamitranslatorajakouczestnikakomunikacji(por.
kompetencjakomunikacyjnawedługF.GruczyuMałgorzewicz2012:
32–33;F.Grucza2017/1989:25).Podrugie,procestranslacjiidobie-
ranieodpowiednichstrategiitłumaczeniowychnierozerwalniełączy
sięzestrategicznymprofilowaniemtranslacji,wktórymmieścisię
międzyinnymiuwzględnianiewiedzyipreferencjiadresatówdocelo-
wych(por.naprzykładŻmudzki2006).Potrzecie,podejścietocha-
rakteryzujesięfunkcjonalnymrozumieniemtranslacji(por.Żmudzki
2013),cojestwyjątkowoważnewtranslacjiutworówkomediowych.
Zostanietoomówionewpóźniejszychrozdziałach.
Poniżejprzedstawioneischarakteryzowanezostanąnajważniej-
szezagadnienia,którestanąsięobiektembadań,ipodstawoweter-
minytranslatorykiantropocentrycznej,obejmującetranslację,układ
translacyjnywrazzewszystkimijegoobiektamiiichwłaściwościami
–nadawcą,tekstemwyjściowym,translatorem,tekstemdocelowym
iadresatem,kompetencjamitranslatora–atakżekategorietransla-
cyjne,jakimisązadanie,problemistrategia.
3.1.1.Układtranslacyjnyjakoukładkomunikacyjny
Punktwyjściawszelkichrozważańteoretycznychstanowitutajdefi-
nicjatranslacjizaproponowanaprzezF.Gruczę(2017/1996:239):
Translacjatonajogólniejrzeczbiorącpewienspecyficznyrodzajkogni-
tywno-komunikacyjnychoperacjiwykonywanychwceluzastąpieniawy-
rażeniaWlubtekstuTwytworzonegoprzezosobęPi,czyliwskrócie:wy-
rażeniaW(Pi)lubtekstuT(Pi),niezrozumiałegodla(innej)osobyPjlub
wspólnotyGg,przezwyrażenielubtekstdlaPjlubGgzrozumiałyizara-
zem„oddający”możliwieadekwatniewszystkiewartości(nietylkotzw.
treści),reprezentowaneprzezW(Pi)/T(Pi),czyli–inaczejmówiąc–przez
takiewyrażenieW(Tr)lubtakitekstT(Tr),napodstawiektóregoPj/Gg
powinnabyćwstanie„zrekonstruować”wartości(wiedzęczyinforma-
cję)reprezentowanąprzezW(Pi)/T(Pi).ZarazemtranslatyW(Tr)/T(Tr)
powinnyoddziaływaćnaPjlubGgpodobniejakW(Pi)/T(Pi)oddziałuje
naosoby„znatury”rozumiejącejewpełni.
Jakjużwspomnianowewstępiedotegorozdziału,wyjątkowo
ważnejesttufunkcjonalneukierunkowanietranslacji,którezakłada
