Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaSzóstak:Odmitówzbiorowychdomitówjednostkowych…
37
wswewładanie,dźwięktejsymfoniiskojarzonyzostajezodgłosemtrąb
sąduostatecznego,przynoszącegozagładęczłowiekowiiświatu:
[…]Sodoma!DzieńSądu!
Hej,silniej!straszniej!groźniej!Waląwmurkilofy!
Pękająkotłymaszyn!Rewolucje!Mordy!
Kataklizmyżywiołów!Wojny!Katastrofy!
Zgrzytrygliczarnychwięzień!Żądzbuchająhordy!25.
Słowapieśnizwycięstwaitriumfubrzmiąwkońcowychstrofachzadzi-
wiającobłagalnymtonem,któryuzyskujepoetaprzezecholaliczneiażpię-
ciokrotnepowtórzenie(”[…]słońca,słońca,słońca,słońca,słońca”)1we-
zwanieczyprośbęoświatłoprzesłaniane„czarnąkurzawą”,wzbijaną
przeztłumzapełniającydrogi,dymempłonącychstosów,„krwawąpożogą
łun”,gdyjedynymstałymipewnympunktemodniesieniajesttylkonie-
ustającybiegplanetywokółswojejdziennejgwiazdy:
Pędziszdokołasłońca,słońca,słońca,słońca,słońca!26.
Miastotosferaprofanum,niesacrum,azbawienie,jeśliwogólejestmożli-
we,zdołasiędokonać,jakwydajesięwierzyćpoeta,jedyniezasprawą
apokatastasis1bliższegowszakżewersjizaratustriańskiej,wedlektórejod-
nowaświatanastąpidopieropojegozniszczeniuprzezAhuraMazdę.
Antycywilizacyjnewątki,niekonieczniezawszeuświadamiane,były
obecnewtwórczościskamandrytówjużodsamegopoczątku,zapowiadając
treścizutworówdojrzałych,kiedy1napoczątkulattrzydziestych1zbli-
żająsię,bochybajednaknietylkoulegająwpływom,donowychtendencji
poetyckich.WtakimujęciutoDrugaAwangardapodjęłairozwinęłatete-
matyiproblemy,którewpostacizalążkowejujawniłysięwpierwszym
dziesięcioleciuistnieniaSkamandra.Stwierdzenie,że„poezjalattrzydzie-
stychwswychróżnychodmianachkwestionowałatęwizjęświata,która
ukształtowałasięwpoezjidziesięcioleciapoprzedzającego”27,wymagawięc
pewnejkorektyiuzupełnieniaoanalizętychkwestii,któreniecoinaczej
rysująmapęzależnościiwpływówłączącychróżnorodnetrendypoetyckie
międzywojnia.
WpięknymcykluZiemiaztomuWielkaniedźwiedzica(1923)Wierzyń-
skiegoopisyspokojuiharmonii,jakieniesiekontaktznaturą,Leśmianow-
25J.TUWIM:SymfoniaWieków.W:IDEM:Wierszewybrane…,s.12.
26Ibidem.
27M.GŁOWIŃSKI,J.SŁAWIŃSKI:Wstęp.W:Poezjapolskaokresumiędzywojennego.Antolo-
gia.Cz.1…,s.XXVI.
