Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość-pamięć-zbiorowość
narzucajązastanemuświatu69.Społecznefunkcjonowaniewiedzyoprzeszłości
iwyobrażeńminionegooraztowarzyszącetemuużywaniezwrotówflnaszedzie-
dzictwo”,flnaszatradycja”czyflnaszahistoria”wydająsięzawieraćwsobieideę
wyrażającąsądwartościujący–wiążesiętoniejednokrotniezpropagowaniem
innychwartościiwzorówpostępowania,awięcmafunkcjęwychowawczą70.
Wydajesię,żeozakładanychwartościachtkwiącychwprzeszłościinformuje
samawolapodmiotów,któraprzejawiasięwakcieświadomegoprzywoływania
pewnychwydarzeńzprzeszłościiwyrażasięzapośrednictwemutrzymywania
instytucjimającychwniejlegitymizacjębądźsłużącychprzekazywaniuwiedzy
najejtemat.Podobniedziejesię,gdyjednostkiwyrażająpragnieniepodtrzymy-
waniapraktykkojarzonychztym,codawne(określaneniejednokrotniejakotra-
dycyjnelubnazywanetradycją).
Zakażdymprzywoływaniemminionego–niezależnieodtego,czychodzi
tutajokonkretnewydarzenia,zjawiska,procesymającemiejscedawniejwobrę-
biespołeczeństwa,czydotyczytoosobistychdoświadczeń,jakiestałysięudzia-
łemjednostkiwciągujejbiografii–kryjesięjakaśformawartościowaniatego,
cojestprzypominane.Dziejesiętakm.in.zewzględunaznaczeniaprzypisywane
przypominanemuorazcele,jakimmaaktualniesłużyć–aktprzypominaniajest
niejakopowiązanyzpartycypowaniempodmiotówwrzeczywistości,dzięki
czemuto,cojestprzypominane,możezyskiwaćznaczenieiwartośćpoznawczą,
eksplikatywną,edukacyjną,integracyjną,legitymizującą,racjonalizującą,este-
tyczną,tożsamościową,perswazyjną,oceniającąlubujmująctobardziejogólnie:
praktyczną.Wartośćreprezentacjiminionegojestwięcpowiązanazjejfunkcją.
Szczególnymprzykładempostawypozytywnieoceniającejprzeszłośćjesttrady-
cjonalizm.Wobrębienajprościejrozumianegotradycjonalizmudawnośćzyskuje
wartośćabsolutną,ato,costare,możeulegaćabsolutyzacjiorazsakralizacji,zaś
całedziedzictwostajesiętradycjąpozytywną–zewzględunato,żefljestono
dziedzictwemijakotakieniewymagażadnychdodatkowychwytłumaczeń
lubuzasadnień”.Tenstosunekdoprzeszłościobjawiasięczęstojakoreakcja
nazmianęlubchoćbymożliwośćjejwprowadzenia71.
Zracjiżetradycjaobciążonajestflpraktycznymzadaniemwskazywaniagru-
pietego,coważne,stosowniedoaktualniestojącychprzedniąwyzwań,odczu-
wanychżyciowychodczućioczekiwań”,niejednokrotniepodmiotynapotrzeby
69Ibidem,s.152.
70Ibidem.
71Jednązodmiantradycjonalizmujestkonserwatyzm,którypostrzegasięjakotradycjonalizmświa-
domy(ideologiczny).Obronadawnychczasów,ładulubpowiązanychznimipraktykmożewtym
kontekściebyćuznawanazachęćochronykonkretnychzasad(np.prymatobyczajuwzględemprawa,
autorytet,wspólnotowość).Opozycjądotradycjonalizmujestutopizm,czyliantytradycjonalizm;
J.Szacki:Tradycja…,s.198–199,206–212.
35
