Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zniżaływysokie,abstrakcyjnedeklaracjeochęcizaskarbieniasobie
Używotawiecznego"orazprzekładałysięnarozwiązaniapolityczne,
zgodniezpraktycznądeklaracjąpoety,żeUDrogądoniebios[są]
planetykoleje!"(Psalmwiary,w.82-K,T.1,s.199).
Rozwiązaniemtakimbyłatedymesjanistycznasugestia,żenaród
polskitonaródwybrany,będącyUziemskimkapłanem"Stwórcy
iżeprzeznaczeniemnarodupolskiegojestUwcierpieniuwytrwać
niesłychanem"(w.106-K,T.1,s.200).Uzupełniałatęsugestię
optymistycznawswejwymowiewizjaprzyszłości.Głosiłaona,że
UgróbPolski"jestUkołyskąnowejzorzy"(Psalmnadziei,w.78-K,T.1,
s.207).
DialektykaUgrobu"(znakuśmierci),któryzamieniasięwUkołyskę"
(symbolnarodzinnowegożycia),wskazywałanadynamicznyzwią‑
zekprzeszłości,teraźniejszościiprzyszłości.Krasiński,podobnie
zresztąjakwspółcześnimuzwolennicyrewolucji,dopuszczał-ito
nawetwniezbytnieodległymczasie-radykalnąprzemianęistnie‑
jącychstosunkówpolitycznych.Opatrywałjąjednakżerygorystycz‑
nymzastrzeżeniem,żemotoremzmianpowinnystaćsięwyłącznie
aktyduchowe,zgodnezdoktrynąchrześcijańską.Ujmowałponadto
przyszłezmianyteleologiczne.Ostatecznymsensemicelempono‑
szonejprzezPolskęUofiaryzcierpienia"orazpokornegowyczekiwa‑
nianazabłyśnięcieUświatłazorzy"miałobyćdobrocałejludzkości.
OznaczałotozjednoczeniepodzielonychnaUodłamki"społeczeństw
wUjedenświatikościół"(Psalmnadziei,w.59-K,T.1,s.207)oraz
przemienienienawzórChrystusowy(Psalmwiary,w.128-K,T.1,
s.200).Spełnieniemziemskiejprzyszłościmiałabyćreligijnauto‑
pia:poddaniesięwoliBożej,rezygnacjazbuntuiczynnegooporu,
powszechnamiłość,światowy,powszechnychrystianizm.
PodczasgdyKrasińskiswojąwizjęprzyszłościwyrażałniejako
wprost,deklaratywnie,wnastawieniunapozatekstową,postu‑
lowanąrzeczywistośćfuturologiczną,sytuacjaSłowackiegobyła
bardziejskomplikowana.Odpowiedźnadbudowywałasięprzede
wszystkimnaistniejącąjużwypowiedźprzeciwnika.Zderzałasię
znią,wchodziłazniąwzwarcie.Przełamywałaniejakoopórbytu
jużzastanegoidokonanego.Kierowałysiękuniemupierwszesłowa
Odpowiedzi:UPodługciebie,mójszlachcicu,Cnotąnasząznieśćnie‑
wolę?"orazUWpieśniachwołasz:»Czynu!Czynu!Czynu!«"(S,T.7,
s.259).WypowiedźprzeciwnikatworzyłatedydlaSłowackiegorze‑
czywistośćpierwszą.SugerowanywOdpowiedzizarysprzyszłości
stanowiłniejakoefektdekonstrukcjitejzastanejmowyiprezento‑
wanejwniejkoncepcjiorazpunktdojściapolemiki.
ZarównoKrasiński,jakiSłowackizgodniezakładali,żetylkojedna
wizjaprzyszłościmaracjębytu,toteżniemogłobyćmowyokompro‑
misie.Abywyeksponowaćwłasnyobrazprzyszłościidowieśćjego
32
EdwardKasperski
