Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5Ibidem,s.217.
9
Trzebazwrócićuwagę,jakbardzotoUwyobrażeniowe"sumienie-
pozbawioneojcowskiejfiguryzakazującejbezpośredniegospełnie-
nia-zbliżasiędosiłyczystopopędowej.Towtymmiejscu,jaksądzę,
przyznaćmożnaracjęŽižkowi,którymówiorządzącymtąnową
instancjąprzymusierozkoszy.Przymustenmajednakambiwa-
lentnycharakter.Żywisięnietylko,anawetnieprzedewszystkim
energiąlibidinalną.Przymusrozkoszyjestucieczkązmroku,zcie-
niarzucanegoprzezbezwzględnynakaz.Nakazuogólnionyiroz-
proszony,bopozbawionyinstancji,pozbawionyzapośrednicze-
niaprzezImięiPrawo,awkonsekwencjistaczającysięwwinę
bezprawa.Sumienietraciswójsymbolicznycharakter,stajesię
wyobrażeniemkary.
Dopierotorozproszonepoczuciewiny,pozbawioneinstancji
iprawa,stanowisiłę,poprzezktórąpopędśmiercimożeparaliżo-
waćtowszystko,coreprezentujeEros.WopisieFreudasumienie
czerpiezagresji,by-zakazującbezpośredniegozaspokojenia-kie-
rowaćenergięlibidokubardziejsublimacyjnymcelom.Możliwe
tojestdziękiprawujakoinstancjirozdzielającej.Braktejinstancji
oznaczaobsadzenieśmierciąsamejzdolnościdosublimacjiiiluzo-
rycznedoświadczeniejej-śmierci-wszechobecności.Niemożność
umieszczeniaagresjiwinstancjizewnętrznejtworzyiluzjętego,
żeprzeniknięciagresjąjesteśmywkażdymcalunaszegojestestwa,
anaszobrazwlustrzerysowanyjestjejciemnymświatłem.
Dlaczegomówimytutajoiluzji?Czyżpowtarzającesięlitanie
krytykównowożytności-tychzlewa,jakAdornoczyAgamben,
awPolsceBauman,itychzprawa,odHeideggeradoAllanaBlooma-
niewychwytująwsposóbprecyzyjnytegowłaśniemomentu?Czyż
niemówiąotym,żeniemożnośćodniesieniadotakczyinaczej
rozumianejtranscendencji,autorytetu,imieniaiprawaskazujenas
nabezpośredniośćimpulsówpopędowych,któreprzesycająwtedy
każdymomentnaszegoistnieniaisiebienawzajem,unicestwiając
tymsamymkażdąwyższąformęludzkiegoistnienia,każdyruch
sublimacji,każdąwreszciepracęmetaforydążącądobudowania
uniwersumsymbolicznego?Iczyżgwoliuzasadnieniaswoichracji
owikrytycyniemogąwskazaćtysiącazjawiskkulturowych,które
miałybyotymświadczyć?
Awięcjeszczeraz:czygdymówimyoprzesyceniuśmiercią
pozbawionejfiguryojcowskiejkulturywspółczesnej,mamydoczy-
nieniazrzeczywistymopisem,ztrafnądiagnozą,czyteżziluzją,
wyobrażeniem,nowąfigurąfantazmatu?
WskazówkąmożebyćniepozornyfragmentesejuFreudadoty-
czącyskruchy.Skądmożesiębraćskrucha-pytaFreud-gdynie
majeszczesumienia?5Jakzauważaojciecpsychoanalizy,niejestto
pytanieproste.Wświecieprawaojcaskruchajestefektemdziałania
ukształtowanejjużinstancji,któraoceniajakiś,popędowyzwykle,
Winabezprawa.Strukturanowejiluzji
